اگر دیابت نوع 2 دارید، یکی از مهم ترین مواردی که باید از آن آگاه باشید این است: آپنه خواب، اختلالی که در آن فرد مبتلا به مدت یک دقیقه یا بیشتر در معرض وقفه های تنفسی قرار می گیرد. در واقع، طبق مطالعه منتشر شده ای در مجله پزشکی خانواده در سال 2013، افراد مبتلا به دیابت نوع 2 می توانند تقریبا با احتمال 50 درصد نسبت به ابتلا به این اختلال تشخیص داده می شوند.
بنا به گفته دکتر مصطفی امیری، متخصص مغز و اعصاب، فلوشیپ اختلالات خواب از اسپانیا “این موضوع یک مشکل بزرگ است، زیرا آپنه خواب می تواند علائم دیابت را تشدید کند و منجر به بروز مشکلاتی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی یا حتی سکته مغزی شود.”
در ویدئوی زیر ببینید: آپنه خواب، خفگی در خواب یا وقفه تنفسی حین خواب چیست؟
دکتر مصطفی امیری همچنین می افزاید: “آپنه خواب درمان نشده با افزایش گلوکز و کاهش کیفیت زندگی در اثر خستگی مزمن در ارتباط است. این اختلال همچنین با بیماری های قلبی عروقی مرتبط است، به همین دلیل بسیار حائز اهمیت است که افرادی که به وجود آپنه خواب در خود مشکوک هستند، هر چه زودتر آن را تشخیص داده و درمان کنند.”
آپنه خواب و دیابت نوع 2 اغلب به دلیل فاکتور های خطر مشترکی که دارند (مانند چاقی) اغلب با یکدیگر همسو می شوند. با توجه به داده های آکادمی طب خواب آمریکا، هر چه آپنه خواب درمان نشده در فرد مبتلا به دیابت نوع 2 شدید تر باشد، کنترل سطح گلوکز سخت تر و ضعیف تر می شود.
پس چنانچه به دیابت نوع 2 مبتلا هستید، طبیعی است که دچار اختلال آپنه خواب نیز شده باشید. در ادامه این مطلب، ما درباره چگونگی تشخیص این اختلال و این که چرا درمان فوری آن از اهمیت بالایی برخوردار است، اطلاعات مهمی ارائه داده ایم.
آپنه خواب: چیزی فراتر از یک خروپف ساده
آپنه خواب اختلال خوابی است که ویژگی آن وقفه های تنفسی حین خواب است. این اپیزود ها، آپنه نامیده شده و می توانند فرد را از خواب بیدار کنند؛ زیرا او هوا را برید بریده نفس می کشد، که می تواند به بی خوابی و خستگی مزمن منجر شود.
شایع ترین نوع آپنه خواب، آپنه انسدادی خواب (OSA) است که در آن راه هوايی مسدود شده یا دچار افتادگی می شود. نشانه های شایع این اختلال عبارتند از خروپف با صدای بلند که به دلیل فشار هوا و در نهایت انسداد رخ می دهد. علائم دیگر آپنه خواب شامل خواب آلودگی روزانه، سردرد صبحگاهی و غیره است.
به گفته بنیاد ملی خواب، تخمین زده شده است بیش از 18 میلیون نفر در آمریکا از آپنه خواب رنج می برند، اما در اغلب موارد، بسیاری از آن ها تشخیص داده نمی شوند.
دکتر امیری می گوید: “بسیاری از مردم متوجه نمی شوند که در شب برای تنفس چه تلاشی می کنند. در صورتی که نشانه های این اختلال را نشناسید، می توانید بدون دانستن این که به این اختلال دچار هستید، سال ها با آن سر کنید.”
ارتباط بین دیابت نوع 2 و آپنه خواب
دکتر امیری می گوید: “علت آپنه خواب و چگونگی ارتباط آن با دیابت نوع 2 تا میزان زیادی به وزن بستگی دارد. افراد مبتلا به دیابت نوع 2 ممکن است چاق و مقاوم به انسولین باشند و مقادیر زیادی چربی احشایی (چربی که در اعماق داخل بدن انسان است و اندام ها را احاطه کرده) باشند. اضافه وزن همچنین باعث می شود که بافت های موجود در گردن و گلوی تان به داخل راه هوایی نفوذ کنند و منجر به انسداد شوند.”
آپنه خواب همچنین می تواند سطح قند خون را به دلیل فشار ناشی از بی خوابی مزمن و بیداری ناگهانی در شب افزایش دهد. دکتر امیری در این باره توضیح می دهد: “هنگامی که شما تحت فشار قرار می گیرید، بدن تان هورمون های استرس زا آزاد می کند که می تواند کاری مشابه انتشار گلوکز ذخیره شده در کبد تان را انجام دهد. با گذشت زمان، افزایش قند خون ممکن است به مقاومت در برابر انسولین منجر شود.”
چگونه خود را از حیث ابتلا به آپنه خواب تست کنیم؟
آیا مطمئن نیستید اگر آپنه خواب دارید؟ شایع ترین علامت آپنه انسدادی، خروپف مداوم با صدای بلند است که ممکن است همراه با نفس نفس زدن و یا احساس خفگی باشد. (این را به یاد داشته باشید که همه افرادی که خروپف می کنند، آپنه خواب ندارند.) علائم دیگر عبارتند از خستگی مزمن، مشکل در تمرکز، نوسانات خلقی، و مشکل کنترل فشار خون و سطح قند خون.
دکتر امیری برای تعیین این که آیا لازم است از جهت آپنه خواب مورد ارزیابی قرا بگیرید یا خیر، پیشنهاد می کند که سوالات آزمون زیر را پاسخ دهید. به گفته وی “اگر به دو یا چند مورد از آنها پاسخ مثبت داده اید، توصیه می شود هر چه سریع تر با پزشک خود مشورت کنید.”
- آیا با صدای بلند خروپف می کنید؟ (به اندازه ای بلند که از پشت درب بسته هم شنیده شود)
- آیا اغلب احساس خستگی می کنید؟ (برای مثال، در هنگام رانندگی و یا در طول زمان هایی که فعالیتی روزمره ندارید خواب تان می گیرد)
- آیا کسی مشاهده کرده است که شما در طول خواب وقفه تنفسی دارید؟
- آیا فشار خون بالا را دارید یا تا به حال تحت درمان این وضعیت قرار گرفته اید؟
نحوه تشخیص آپنه خواب
اگر به دو یا چند مورد از آنها پاسخ مثبت داده اید، توصیه می شود هر چه سریع تر با پزشک خود مشورت کنید. متخصص از شما درباره سابقه پزشکی تان سوال می کند، یک معاینه فیزیکی انجام می دهد، و حتی ممکن است با اعضای خانواده تان مشورت کند تا دریابد که چقدر خروپف می کنید و آیا در طول خواب دچار خفگی می شوید.
گام بعدی ممکن است انجام یک تست خواب باشد که به نام پلی سومنوگرافی شناخته می شود. این تست تعیین می کند که چطور و برای چه مدت می خوابید. دکتر امیری توضیح می دهد: “این تست خواب معمولا طی یک شب در کلینیک خواب انجام می شود و تکنسین شما را به تجهیزاتی متصل می کنند که بتوانند الگوی تنفس و حرکت شما را ببینند.” پس از آن، پزشک شما می تواند مشکلات خواب شما را شناسایی و شدت آن را تعیین کند.
راه دیگری برای تشخیص آپنه خواب این است که از یک دستگاه سرپایی به نام پالس اکسی متر یا اکسیژن سنج خون استفاده کنید که پزشک می تواند برای مصرف در خانه آن را تجویز کند. تست خواب در منزل ارزان قیمت از از رفتن به کلینیک خواب جهت انجام تست خواب است، اما نتایج آن ممکن است به دقت تست خواب نباشد.
نحوه درمان آپنه خواب
- تغییر سبک زندگی. اگر آپنه خواب شما ملایم باشد، ممکن است تنها اعمال تغییراتی ساده در سبک زندگی، مانند کاهش وزن (که کمک می کند فشار بیش از حد از روی گلوی تان برداشته شده و راه هوایی باز شود) و اجتناب از مصرف الکل و ترکیباتی که می توانند زبان را شل کنند و باعث سقوط آن در پشت گلو و مسدود شدن راه هوایی شوند. ترک سیگار و خوابیدن به پهلو همچنین می تواند کمک کننده باشد.
- استفاده از دستگاه فشار مثبت هوایی (CPAP). متداول ترین دستگاه برای درمان آپنه خواب متوسط تا شدید، دستگاه سی پپ است. شما دستگاهی مانند ماسک اکسیژن را روی بینی خود قرار می دهید و دستگاه هوا را به گلوی تان هدایت می کند تا راه های هوایی تان را باز نگه دارد. فشار هوا تا اندازه ای تنظیم می شود که از بسته شدن گلو و یا مسدود شدن راه هوایی در هنگام خواب جلوگیری به عمل آید. مطالعات نشان می دهد که سی پپ تراپی به ویژه در طول عمیق ترین مراحل خواب بسیار مهم است.
- استفاده از دستگاه های دندانپزشکی. دندانپزشکان با تخصص ویژه ای در درمان آپنه خواب می توانند ابزار های سفارشی دهان و دندان را طراحی کنند که کمک می کند راه های هوایی تان در طول خواب باز بمانند.
- انجام جراحی. بعضی از گزینه های جراحی می توانند در عین حال فک پایین تان را ترمیم کنند و هم راه هوایی تان را گسترش دهند. این تکنیک ها از نظر فیزیکی راه هوایی را افزایش می دهد و احتمال این که در حال خواب تنگ شود و مانع از عبور هوا شود را کاهش می دهد.
اگر دیابت نوع 2 دارید، بسیار اهمیت دارد که علائم آپنه خواب را بشناسید تا آن را به درستی تشخیص داده و درمان کنید. هنگامی که این اتفاق رخ دهد، احتمالا شاهد بهبود قند خون و کیفیت خواب خود خواهید بود. به علاوه، اگر شما دیابت نوع 2 دارید، از بین بردن هورمون های استرس زایی که به واسطه این وقفه های مکرر در خواب به وجود می آیند، بسیار آسان تر کنترل خواهد شد.
یک توصیه از ما به شما
اگر در مورد دیابت یا آپنه خواب سؤالی دارید، با متخصص خواب خود مشورت کنید تا وضعیت و گزینه های موجود برای درمان تان را مورد بحث قرار دهید. پیگیری منظم در یک کلینیک خواب این اطمینان را حاصل خواهد کرد که درمان شما با موفقیت پیش می رود.
دوست عزیز، چنانچه به طور مداوم از آپنه خواب یا خروپف رنج می برید، می توانید همین امروز با کلینیک خواب ما نیز تماس حاصل نمایید.
شاد و سلامت باشید.
تحقیق و ترجمه: مینو زرفش
