علت تکان خوردن دست و پا در خواب: یک رمز و راز علمی یا رفتار طبیعی بدن؟ 🤔💤

علت تکان خوردن دست و پا در خواب: یک رمز و راز علمی یا رفتار طبیعی بدن؟ 🤔💤

تا حالا شده شب‌ها در حال خواب، احساس کنید دست یا پایتان خودش مثل یک وزنه‌ی فنری به هوا پرتاب می‌شود؟ 😴 یا شاید کنار کسی خوابیده‌اید که ناگهان حرکتی شبیه لگد زدن در خواب انجام داده و شما را از روی تخت پرتاب کرده! اگر این مسئله برای شما یا اطرافیانتان پیش آمده، خبر خوب این است که شما تنها نیستید و این موضوع کاملاً رایج است. 🌍✨

در ادامه می‌خواهیم همه‌چیز درباره علت تکان خوردن دست و پا در خواب را بررسی کنیم. پس اگر به این موضوع علاقه‌مندید، تا انتها همراه باشید.

۱. چرا بدن در خواب تکان می‌خورد؟ 🤷‍♂️

حرکت دست و پا در خواب ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد که برخی از آن‌ها کاملاً طبیعی و بخشی از فرآیند خواب هستند. در مرحله‌ی خواب سبک (که به آن مرحله‌ی NREM گفته می‌شود)، بدن وارد مرحله‌ای می‌شود که مغز آرام‌تر فعالیت می‌کند، اما اعصاب هنوز ارتباط کاملی با عضلات دارند. این مرحله می‌تواند باعث حرکات ناگهانی شود.

مثال‌ها:

• تکان‌های هیپنیک (Hypnic Jerks): وقتی به خواب می‌روید و ناگهان احساس سقوط می‌کنید. 🌠
• حرکات دوره‌ای دست و پا: نوعی فعالیت تکرارشونده که بیشتر در خواب عمیق رخ می‌دهد. 🛌

۲. بیماری‌ها یا شرایط خاص مرتبط با حرکات ناگهانی 🩺

گاهی اوقات، این حرکات به علت یک بیماری یا مشکل خاص رخ می‌دهند. در ادامه چند مورد را بررسی می‌کنیم:

الف. سندرم پای بی‌قرار (RLS):

اگر پیش از خواب احساس کنید پاهایتان مورمور می‌کند یا باید آن‌ها را تکان دهید، ممکن است دچار سندرم پای بی‌قرار باشید. 😣

ب. اختلال حرکتی دوره‌ای پا (PLMD):

حرکات مکرر و ناگهانی پا در طول شب که ممکن است خواب شما یا شریک خواب‌تان را مختل کند. ⏳

ج. تشنجات شبانه:

در افراد مبتلا به صرع یا برخی مشکلات عصبی، این حرکات می‌توانند نشانه‌ی تشنج‌های شبانه باشند.

د. پارکینسون:

حرکات غیرارادی دست و پا در خواب می‌توانند از علائم اولیه‌ی این بیماری باشند.

۳. ارتباط تکان‌ها با استرس و اضطراب 🌪️

وقتی شما استرس دارید، مغز در حالتی پرتنش باقی می‌ماند و حتی در زمان خواب، اعصاب شما نمی‌توانند به طور کامل آرام شوند. این می‌تواند به حرکات غیرارادی در خواب منجر شود.

۴. نقش تغذیه و کمبود مواد معدنی 🍏

کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند باعث تشدید این حرکات شود:

• منیزیم: برای آرام کردن اعصاب حیاتی است.
• کلسیم و پتاسیم: به تنظیم عملکرد عضلات کمک می‌کنند.
• آهن: کمبود آن می‌تواند سندرم پای بی‌قرار را تشدید کند.

۵. افسانه یا واقعیت: آیا روح ما هنگام خواب تکان می‌خورد؟ 👻

برخی باورهای قدیمی معتقد بودند که حرکات دست و پا در خواب به علت تلاش روح برای جدا شدن از بدن است! اما دانش امروز می‌گوید این موضوع بیشتر به اعصاب و عضلات شما مربوط است تا نیروهای فراطبیعی.

۶. عجیب‌ترین حرکات خواب! 🌟

آیا می‌دانستید که برخی افراد در خواب قدم می‌زنند، غذا می‌خورند یا حتی رانندگی می‌کنند؟ این موارد به اختلالاتی مانند راه رفتن در خواب (Sleepwalking) مرتبط است.

۷. چگونه می‌توان حرکات خواب را کاهش داد؟ 💡

اگر این حرکات خواب شما را مختل کرده است، می‌توانید این راهکارها را امتحان کنید:

1. استرس را کاهش دهید: مدیتیشن یا یوگا قبل از خواب. 🧘‍♀️
2. تغذیه سالم داشته باشید: از غذاهای سرشار از منیزیم و پتاسیم استفاده کنید.
3. از مصرف کافئین قبل از خواب اجتناب کنید.
4. زمان خواب منظمی داشته باشید.

۸. نظرات مردم در فضای مجازی: تکان‌های خواب 🗨️

• ماریسا، ۳۴ ساله از لندن: می‌گوید: «هر وقت زیاد کار می‌کنم یا استرس دارم، در خواب لگد می‌زنم!»
• علی از تهران: «پای مادرم همیشه تکان می‌خورد و ما فکر می‌کردیم خواب می‌بیند، اما دکتر گفت کمبود آهن دارد.»

۹. جدیدترین تحقیقات در مورد حرکات خواب 🧬

تحقیقات نشان می‌دهند که حرکات دوره‌ای پا ممکن است نشانه‌ای از مشکلات قلبی در آینده باشند. به همین دلیل، پیگیری و بررسی توسط متخصص مهم است.

۱۰. آیا تکان خوردن خواب طبیعی است؟ 🤔

اگر این حرکات مکرر نیستند و خواب شما را مختل نمی‌کنند، احتمالاً نیازی به نگرانی نیست. اما اگر حرکات باعث بیدار شدن مکرر شما می‌شود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

دکتر مصطفی امیری، متخصص مغز و اعصاب و فلوشیپ خواب، تأکید می‌کند که این حرکات معمولاً با انجام تست خواب قابل بررسی و درمان هستند. برای اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره، می‌توانید به کلینیک مغز و اعصاب و روان دکتر مصطفی امیری مراجعه کنید. 🌟

سایر انواع اختلالات حرکتی خواب و بررسی هریک از آنها

اختلالات حرکتی خواب به آن دسته از اختلالات خواب اطلاق می شوند که موجب تحرک شما در طول خواب شبانه یا پیش از آن می گردند. این طبقه بندی از اختلالات خواب توانایی به خواب رفتن، حفظ خواب و یا داشتن یک خواب خوب و با کیفیت را از شما سلب می کنند.

هدف ما از ارائه این مطلب، آشنایی شما با انواع اختلالات حرکتی در خواب می باشد. پس چنانچه تصور می کنید در حین خواب تحرک دارید، این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.

سندرم پای بیقرار

سندرم پای بیقرار یا آر ال اس (Restless Leg Syndrome یا RLS) یکی از اختلالات حرکتی خواب است که موجب ایجاد این اضطرار در شما می شود که پاهای خود را به حرکت در آورید. سندرم پای بی قرار موجب مختل شدن یک خواب راحت می شود. علائم این وضعیت، معمولا در شب بدتر می شود. توصیف این احساس برای برخی افراد امری دشوار است. شما ممکن است در حالت دراز کش دچار احساس سوزش یا خارش در داخل پاهای تان شوید. در صورتی که پاهای خود را حرکت دهید یا بیدار شوید و کمی قدم بزنید، ممکن است این علائم از بین بروند. اما با بازگشتن به رختخواب، این علائم آزار دهنده ممکن است مجددا شروع شود.

در برخی موارد ممکن است سندرم پاهای بیقرار، در اثر مدت طولانی نشستن ایجاد شود. در این حالت، ممکن است سفرهای طولانی با اتومبیل یا سفر هوایی دشوار باشد.

بسیاری از افراد سال ها این مشکل را بدون درمان رها می کنند، زیرا آنها این مشکل را جدی و نگران کننده تلقی نمی کنند. در صورتی که این سندرم درمان نشود، ممکن است علائم تان مکرر و شدید گردد.

سندروم پای بیقرار ممکن است موجب شود که شب ها، ساعات کمتری بخوابید. بسیاری از افراد دارای موارد شدیدتر، کمتر از پنج ساعت در شب به خواب می روند. موارد خفیف، خواب شما را تا حد زیادی مختل نمی کند، هرچند ممکن است خواب تان بسیار کم کیفیت باشد.

انباشته شدن بی خوابی های ناشی از سندرم پای بیقرار می تواند موجب خواب آلودگی بیش از حد تان در طول روز شود، زیرا منجر به تحریک پذیری و بروز مشکل در تمرکز می شود. این امر ممکن است تاثیر زیادی بر زندگی حرفه ای و شخصی شما داشته باشد. افراد مبتلا به سندرم پای بیقرار بیشتر احتمال دارد که به افسردگی یا اضطراب مبتلا شوند. سندرم پای بیقرار تقریبا همیشه از طریق دارو و اعمال تغییراتی در سبک زندگی کنترل می شود. بیشتر بخوانید…

اختلال حرکتی دوره ای اندام ها

اختلال حرکتی دوره ای اندام ها به اپیزود های مکرر جنبش و تکان خوردن عضلات اطلاق می شود. در این حالت، شما هیچ کنترلی بر عضلات خود ندارید و این امر مانع از به خواب رفتن شما می گردد. این وضعیت به شدت خواب شبانه شما را مختل می سازد. از این رو در طول روز، احساس خستگی مفرط به شما دست خواهد داد. اختلال حرکتی دوره ای اندام ها با تغییر موقعیت خواب یا کشیدگی عضلات برطرف نمی شود. در این حالت، انقباض و گرفتگی در عضلات تان حس خواهید کرد. این وضعیت اغلب در بخش تحتانی پاها اتفاق می افتد. اختلال حرکتی دوره ای اندام ها در دو زمان مختلف امکان وقوع دارد:

• حرکت دوره ای اندام ها حین خواب (PLMS)
• حرکت دوره ای اندام ها حین بیداری (PLMW)

حرکت دوره ای اندام ها حین خواب بسیار شایع است. هنگامی که این حالت در طول شب اتفاق می افتد، می تواند خواب شما را چندین بار مختل سازد. به طور معمول، شما از حرکات و یا از بیدار شدن آگاهی ندارید. یکی از حرکت های معمول آزار دهنده، تکان خوردن شست پا است. اغلب مچ پا، زانو یا مفصل ران نیز کمی تکان می خورند. اگرچه این مورد کمتر شایع است، اما حرکت ممکن است در بازوهای تان نیز اتفاق بیفتد. شدت بروز این حرکات می تواند از شبی تا شب دیگر متغیر باشد. این اختلال معمولا در نیمه اول شب، در حالت حرکت غیر سریع چشم (NREM)  اتفاق می افتد. هنگامی که این حرکات بسیار شدید می شوند، ممکن است شما را از خواب بیدار کنند که این حالت، همان حرکت دوره ای اندام ها حین بیداری است. بیشتر بخوانید…

تست خواب در کلینیک چگونه است؟ + فیلم تست خواب

گرفتگی پا در خواب

گرفتگی پا در خواب یک اتفاق ناگهانی، همراه با درد شدیدی در ساق پا یا روی پا می باشد. هنگامی که یکی از عضلات کشیده می شود یا دچار سفتی و انقباض می شود، این درد و گرفتگی به وجود می آید. گرفتگی پا به گونه ای است که شما هیچ کنترلی نمی توانید بر آن داشته باشید. این اتفاق ممکن است در حالی که هنوز بیدار هستید یا پس از به خواب رفتن رخ دهد.

این وضعیت که یکی از اختلالات حرکتی خواب است معمولا به طور ناگهانی بروز می یابد. گاهی اوقات این گرفتگی همراه با علائم هشدار دهنده کمتر دردناک، به آهستگی شکل می گیرد. گرفتگی عضلات ممکن است از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. این اتفاق ممکن است به ندرت در یک سال رخ دهد. در برخی موارد نیز ممکن است چندین گرفتگی در یک شب رخ دهد. در بسیاری از افراد، این گرفتگی به مدت چندین سال، ظاهر می شود و از بین می رود.

گرفتگی عضلات را می توان با کشیدن عضلات درگیر، تسکین داد. ممکن است چندین ساعت پس از گرفتگی، عضلات همچنان حساس به لمس و دردناک باشند. در برخی موارد می توان گرفتگی عضلات پا را به روش های زیر کاهش داد:

• ماساژ نقطه درد
• گرم نگه داشتن عضلات
• تکان دادن پای مشکل دار

گرفتگی عضلات نه تنها موجب بروز درد می شود، بلکه می تواند خواب شما را نیز مختل کند. این امر می تواند شما را به خواب رفتن منع کند. این وضعیت ممکن است پس از به خواب رفتن نیز شما را بیدار کند. احساس درد پس از این که گرفتگی نیز می تواند مشکل شما را برای به خواب مجدد، افزایش دهد. بیشتر بخوانید…

اختلال حرکتی ریتمیک مرتبط با خواب

اختلال حرکتی ریتمیک مرتبط با خواب (RMD) به حرکات مکرر بدن اطلاق می گردد. این حالت در زمان خواب آلودگی یا خواب اتفاق می افتد. اختلال حرکتی ریتمیک مرتبط با خواب اغلب در کودکان دیده می شود. در کنار این حرکت ها، هام هام کردن یا تولید سایر اصوات نیز احتمال می رود. این اصوات می توانند بسیار بلند و آزار دهنده باشند.

به طور کلی 3 نوع اختلال حرکتی ریتمیک مرتبط با خواب (دسته اختلالات حرکتی خواب) وجود دارد:

• جنباندن بدن – در این حالت کودک ممکن است کل بدن خود را تکان دهد. این وضعیت ممکن است در حالت نشسته هم اتفاق بیافتد.
• کوبیدن سر – این حالت بیشتر زمانی رخ می دهد که کودک به روی صورت خوابیده باشد و سعی می کند سر یا کل بدنش را بلند کند. سپس با زور سرش را به بالش یا تشک می کوبد. این حرکت بارها و بارها تکرار می شود. این حالت حتی ممکن است در حالی که کودک نشسته است نیز رخ دهد و سرش را یک ضربه پس از دیگری به دیوار یا تاج تخت بکوبد. گاهی اوقات ممکن است جنباندن بدن توام با کوبیدن سر شود و کودک دست و پایش را تکان دهد و همزمان سرش را به دیوار یا تخت بکوبد.
• غلتاندن سر – در این حالت سر به جلو و عقب غلتیده می شود. کودک معمولا به پشت می خوابد. کوبیدن سر، آزار دهنده ترین فرم این مشکل به شمار می رود. این وضعیت معمولا کم ترین آسیب را برای نوزادان و کودکان نوپا به همراه دارد. هنگامی که کودک به چارچوب تخت ضربه می زند، حرکات شدید می تواند موجب ایجاد صدای بلند شود.

اصوات تولید شده می تواند به شدت دیگر اعضای خانواده را ناراحت کند. این نگرانی برای والدین طبیعی است. تا کنون هیچ گونه آسیب جدی ناشی از اختلال حرکتی ریتمیک مرتبط با خواب یافت نشده است. برای والدین مهم است که در مورد این رفتارهای کودک خود با پرستار کودک، اعضای خانواده و یا فردی که از کودک نگهداری می کند، صحبت کنند و آن ها را نیز در جریان بگذارند. بیشتر بخوانید…

11 تا از مهمترین نکات تست خواب که هرکسی باید بداند

دندان قروچه

دندان قروچه یا بروکسیم (Bruxism) عبارت است از وضعیتی که در آن دندان ها در طول شب به یکدیگر ساییده یا کوبیده می شوند. با این حال ممکن است این حالت در طول روز نیز رخ دهد. این یک امر معمول است که فک در زمانی که خواب هستید، منقبض شود. هنگامی که این انقباضات بیش از حد قوی باشد، صدای ساییده شدن دندان ها به گوش خواهد رسید. این وضعیت می تواند با تحلیل دادن دندان منجر به وارد آمدن آسیب به دندان ها گردد. در موارد شدید، امکان وقوع صدها اتفاق دیگر در شب وجود دارد. اما در موارد خفیف، ساییدگی دندان ها در اثر دندان قروچه ممکن است از یک شب به نسبت شبی دیگر، متفاوت باشد.

دندان قروچه حاد می تواند تا حدودی خواب شبانه شما را مختل سازد. این وضعیت، تنها در موارد نادر موجب بیدار کردن شما از خواب می شود. صدای بلند ناشی از دندان قروچه و ساییدگی دندان ها به یکدیگر، می تواند بسیار ناخوشایند باشد. این امر همچنین ممکن است خواب شریک خواب تان را نیز دستخوش تغییر و مشکلاتی سازد. دندان قروچه می تواند منجر به از بین رفتن لثه ها و استخوان های حمایت کننده دندان شود. این حالت می تواند در تمام مراحل خواب رخ دهد، اما بروز آن در مرحله اول و دوم خواب غیر سریع چشم (non-REM) شایع تر است. بیشتر بخوانید…

تشخیص و درمان اختلالات حرکتی خواب

اگر فکر می کنید که به هر یک از اختلالات حرکتی خواب مبتلا هستید، به یک مرکز اختلالات خواب معتبر مراجعه کنید. پزشک از شما در مورد سوابق پزشکی تان سوال خواهد کرد و این که آیا داروی خاصی مصرف می کنید یا خیر. او می تواند در صورت لزوم شما را به یک متخصص طب خواب ارجاع دهد.

پزشک خواب ممکن است از شما بخواهد به مدت دو هفته اطلاعات خواب خود اعم از زمان خوابیدن و مدت زمان خواب تان را ثبت کنید. شما همچنین می توانید میزان خواب خود را با استفاده از مقیاس خواب آلودگی اپوورث (Epworth Sleepiness Scale) بررسی کنید. در صورت ابتلا به اختلال خواب در حال حاضر یا گذشته، حتما متخصص خواب شما را از این موضوع مطلع سازید.

پزشک تان در برخی موارد ممکن است انجام آزمایش خون را به شما توصیه کند. در برخی موارد نیز ممکن است انجام تست خواب را توصیه کند. این نوع تست، یک پلی سومنوگرافی است. تست خواب، بهترین روش برای ارزیابی خواب شماست. این تست، نمودار امواج مغزی، ضربان قلب و تنفس تان در طول خواب را نشان می دهد. همچنین حرکات دست و پا را ثبت می کند. تست خواب ممکن است برای اطمینان از این باشد که به آپنه انسدادی خواب یا سایر اختلالات خواب که ممکن است موجب بروز این مشکل در خواب تان شده، مبتلا نیستید. این روش، همچنین شدت مشکل را نشان می دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام تست خواب کلیک کنید.