راه رفتن در خواب از نشانه ها تا درمان

راه رفتن در خواب ، خوابگردی یا شب گردی که به عنوان سومنوبولیسم نیز شناخته می شود شامل بلند شدن  فرد از رختخواب و راه رفتن  در حالی که در حالت خواب به سر می برد است.  این عارضه در کودکان بیش از بزرگسالان شایع است،  اختلال راه رفتن در خواب معمولا  با رشد در سال های نوجوانی از بین می رود. حوادث ناشی از راه رفتن در خواب اغلب هیچ مشکلی جدی به بار نیاورده یا نیازی به درمان ندارند. با این حال، راه رفتن در حالت خواب اگر مجددا تکرار شود ممکن است نشانه ی یک اختلال خواب پایه باشد .

راه رفتن در خواب در بزرگسالان احتمال بیشتری دارد که با دیگر اختلالات خواب و همچنین شرایط پزشکی و وضعیت سلامتی فرد اشتباه گرفته شده و همزیستی داشته باشد.

اگر کسی در خانه شما خوابگرد است،  بسیار مهم است که او را از آسیبهای احتمالی ناشی از راه رفتن در خواب مصون بدارید.

راه رفتن در خواب معمولا در اوایل شب واغلب بین یک تا دو ساعت پس از خوابیدن اتفاق می افتد. بعید به نظر می رسد در هنگام چرت زدن رخ دهد. اپیزودهای راه رفتن در خواب  گاه به گاه و یا به ندرت اتفاق بیفتد و یک اپیزود معمولا چندین دقیقه  بیشتر طول نمی کشد، هرچند بیشتر هم می تواند طول بکشد.

کسی که  اختلال راه رفتن در خواب دارد ممکن است:

• از رختخواب بیرون بیاید و در اطراف پرسه بزند 
• در رختخواب بماند و چشمهایش را باز کند
• چشمهای بی  حالت و بی نور و بی فروغی داشته باشد 
• هیچ عکس العمل و یا معاشرتی به کسی نداشته باشد 
•  به سختی در طی یک اپیزود از خواب بیدار شود
• بعد از بیداری، برای مدت کوتاهی بهم ریخته و یا گیج و منگ باشد
• در صبح ، رخ دادن آن اپیزود را بخاطر نداشته باشد
• داشتن عملکرد ضعیف در طول روز به دلیل داشتن خوابی بی کیفیت و آشفته در شب گذشته 
• علاوه بر راه رفتن در خواب، وحشت خواب (ترور شبانه) هم دارد

گاهی اوقات فردی که مبتلا به راه رفتن در خواب است ممکن است که:

• فعالیت های معمولی مانند لباس پوشیدن، صحبت کردن یا خوردن را انجام دهد
• خانه را ترک کند
• با ماشین رانندگی کند
• انجام رفتارهای ناهنجار و غیر معمول، مانند ادرار کردن در کمد
• مشغول شدن در فعالیت  های جنسی بدون آگاهی
•  مجروح شدن برای مثال، به وسیله سقوط از پله ها و یا پریدن از یک پنجره
• در طول اپیزودها ویا در حین داشتن گیجی مختصری پس از بیداری یا بلافاصه پس از خوابگردی میتواند رفتارهای خشونت آمیز از خود بروز دهد. 

اپیزودهای گاه به گاه راه رفتن در خواب  معمولا مسئله ی نگران کننده ایی نیستند و معمولا به صورت خود به خود حل می شوند. شما به سادگی میتوانید راه رفتن در خواب  را به عنوان یک مشکل فیزیکی ازش یاد کنید. با این حال، اگر اپیزودهای راه رفتن در خواب به شکل زیر بود با یک دکتر مشورت کنید:

•  وقتی که  این حوادث مکررا رخ دهد .به عنوان مثال: بیش از یک تا دو بار در هفته یا چندین بار در شب
• هنگامی که منجر به بروز رفتارهای خطرناک یا آسیب رساندن به خود فرد و یا دیگران  می شود می شود 
• منجر به اختلال خواب قابل ملاحظه ای  در اعضای خانواده یا  خود فردی می شود
•  وقتی نتیجه اش علائم  خواب آلودگی بیش از حد در یر روز یا  بروز مشکلات در عملکرد فرد می شود
• هنگامی که برای اولین بار در بزرگسالی شروع شود
• وقتی در سالهای نوجوانی کودک ادامه پیدا کند

راه رفتن در خواب به عنوان یک اختلال از خانواده ی پاراسومنیاها طبقه بندی می شود و جز رفتار یا تجربه ایی نامطلوب در طول خواب محسوب می شود. راه رفتن در خواب، اختلال بیدار شدن های کوتاه مدت و ناهوشیارانه است (AROUSAL) است، به این معنی که در طول خواب،  در عمیق ترین مرحله حرکت  غیر سریع چشم  (NREM) رخ می دهد. یکی دیگر از اختلالات NREM، وحشت خواب (تروز شبانه ) است که می تواند همراه با راه رفتن در خواب باشد.

عوامل  بسیاری که می توانند موجب راه رفتن در خواب  شوند، عبارتند از:

• محرومیت از خواب ( کمبود خواب)
• استرس
• تب
• اختلالات برنامه ی خواب، یابهم ریختگی خواب به خاطر سفر 

گاهی اوقات راه رفتن در خواب میتواند توسط حالت های زمینه ای که باعث اختلال خواب می شوند تحریک شوند، مانند:

•  اختلال  تنفسی خواب: یک گروه از اختلالات شامل الگوهای تنفس غیر طبیعی در طول خواب می شوند (به عنوان مثال، آپنه انسدادی خواب)
• مصرف برخی از داروها: مانند  قرص های خواب آور، آرام بخش یا داروهای خاصی که برای اختلالات روانی استفاده می شود
• مصرف مواد :مانند الکل
• سندرم پاهای بی قرار
• بیماری ریفلاکس معده 

عواملي كه ممكن است خطر ابتلا به راه رفتن در خواب را افزايش دهند عبارتند از:

• ژنتیک

به نظر می رسد راه رفتن در خواب در خانواده موروثی باشد. اگر والدینی سابقه ی آن را داشته اند و راه رفتن در خواب را تجربه کرده اند، این امر درفرزندانشان شایع تر خواهد بود و اگر که هر دو والد سابقه اختلال داشته باشند، بسیار بسیار متداول است.

• سن

راه رفتن در خواب در کودکان بیشتر از بزرگسالان اتفاق می افتد، و شروع شدن در بزرگسالی به احتمال زیاد به سایر شرایط اساسی  سلامتی فرد مربوط می شود.

هنگامی که راه رفتن در خواب به دلیل مشکلی در سلامتی فرد باشد درمان پزشکی ضروری است،  در بعضی موارد، ممکن است داروهایی برای کنترل  راه رفتن در خواب تجویز شوند. نکاتی نیز وجود دارد که یک فرد می تواند برای کاهش تاثیرات راه رفتن در خواب به آن بپردازد.

هیچ راه شناخته شده ای برای جلوگیری از راه رفتن در خواب رفتن بر روی بدن وجود ندارد؛ با این وجود، می توان از مراحل خاصی برای کمتر کردن ریسک این رخداد استفاده کرد که شامل:

• خواب کافی داشته باشید
• محدود کردن تنش و استرس: مراقبه یا مدیتیشن و تمریناتی برای آرامش انجام بدهید
• از هر نوع  گونه عامل محرک (شنوایی یا بصری) قبل از خواب اجتناب کنید.

اینها گام هایی هستند که می توانید برای جلوگیری از آسیب در هنگام راه رفتن در خواب انجام دهید:

• یک محیط  خواب امن برای خود فراهم کنید که در آن هیچ  اشیاء صدمه زننده یا تیز نباشد
• در صورت امکان  اتاق خوابی در طبقه همکف داشته باشید
• درب ها و پنجره ها را قفل کنید
• پنجره های شیشه ایی را با پرده های سنگین و کلفت بپوشانید.
• زنگی که بتواند بقیه اعضای خانواده را بیدار کند روی درب اتاق خواب خود قرار دهید.

اگر راه رفتن در خواب به علت بیماری های زمینه ای مانند ریفلاکس معده، آپنه انسدادی خواب، تشنج، اختلال حرکتی پا و یا سندرم پاهای بیقرار باشد، اپیزودهای راه رفتن در خواب باید زمانی که  دیگر بیمارها تحت درمان قرار می گیرند، متوقف شود.

دارو درمانی زمانی لازم است که خوابگردی باعث آسیب به فرد شود.اگر راه رفتن در خواب به علت اختلال خانوادگی یا خواب آلودگی بیش از حد در روز باشد و وقتی که سایر گزینه های درمان کار نکند، ممکن است دارو درمانی لازم باشد.

چه داروهایی برای درمان  راه رفتن در خواب استفاده می شود؟

داروهایی که ممکن است مفید باشد عبارتند از:

• استازولام
• کلونازپام (کلونپین)
• ترازودون (Oleptro)

اغلب پس از چندین هفته مصرف دارو راه رفتن در خواب بدون اینکه دیگر عود کند به حالت تعلیق در می آیند. و گاهی اوقات هم پس از قطع دارو به طور ناگهانی افزایش می یابد.

تکنیک های آرامش بخش، تصاویر ذهنی و بیداری پیش بینی شده گزینه های درمان ترجیحی برای درمان درازمدت افراد مبتلا به اختلال خواب است. بیداری پیش بینی شامل بیدار شدن از کودک یا فرد تقریبا 15-20 دقیقه قبل از زمان معمول قسمت اعصاب خواب است و پس از آن بیدار شدن از طریق زمان که در آن قسمت معمولا رخ می دهد.

تکنیک های روانشناختی هنگامی که با کمک یک روان پزشک و یا متخصص مغزو اعصاب انجام شوند، موثر هستند.

اگر علائمتان همچنان ادامه داشت و یا منجر به  آسیب به خود و یا به دیگران شد حتما با دکتر متخصص اختلالات خواب مشورت کنید، شاید برایتان انجام یک تست خواب (پلی سومنوگرافی ) تجویز کند

اگرچه در کوتاه مدت میتواند ناخوشایند و ترسناک به نظر برسد، اما راه رفتن در خواب معمولا یک اختلال جدی و نگران کننده ایی نیست. و این وضعیت اغلب  به خوبی درمان و کنترل میشود.

یافته‌های جدید در مورد راه رفتن در خواب (خواب گردی شبانه)

1. شیوع خواب‌گردی

مطالعات اخیر نشان داده‌اند که شیوع خواب‌گردی در بزرگسالان به طور متوسط ۱.۵٪ و در کودکان ۵٪ است. این اطلاعات از یک متا-تحلیل شامل بیش از ۱۰۰,۰۰۰ نفر به دست آمده است که نشان‌دهنده اهمیت این اختلال در هر دو گروه سنی است.

2. تأثیرات ژنتیکی

تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که خواب‌گردی می‌تواند به شدت تحت تأثیر عوامل ژنتیکی باشد. یک مطالعه در Journal of Sleep Research به ارتباط بین خواب‌گردی و تاریخچه خانوادگی این اختلال اشاره کرده است.

3. ارتباط با داروها

برخی از داروها، به ویژه داروهای ضدافسردگی و آرام‌بخش‌ها، می‌توانند خطر خواب‌گردی را افزایش دهند. این یافته‌ها در یک بررسی جامع از Sleep Medicine Reviews منتشر شده‌اند.

4. نقش استرس

تحقیقات نشان داده‌اند که استرس و اضطراب می‌توانند محرک‌های مهمی برای بروز خواب‌گردی باشند. مطالعه‌ای در Sleep نشان داد که افراد با سطوح بالای استرس بیشتر در معرض خواب‌گردی قرار دارند.

5. تغییرات مغزی

بررسی‌های تصویربرداری مغزی نشان داده‌اند که خواب‌گردها ممکن است تغییرات ساختاری در نواحی مغز مرتبط با خواب و بیداری داشته باشند. این یافته‌ها در NeuroImage منتشر شده‌اند.

6. خواب‌گردی و اختلالات روانی

مطالعات اخیر نشان داده‌اند که خواب‌گردی ممکن است با اختلالات روانی مانند افسردگی و اضطراب مرتبط باشد. یک تحقیق در Journal of Clinical Psychiatry به این ارتباط پرداخته است.

7. درمان‌های جدید

تحقیقات جدید بر روی درمان‌های شناختی-رفتاری برای مدیریت خواب‌گردی تمرکز کرده‌اند، که نتایج مثبتی را نشان داده‌اند. مطالعه‌ای در Behavioral Sleep Medicine به بررسی این روش‌ها پرداخته است.

8. تأثیرات محیطی

تحقیقات نشان داده‌اند که محیط خواب نیز می‌تواند بر بروز خواب‌گردی تأثیر بگذارد. عواملی مانند سر و صدا و نور می‌توانند محرک‌های مهمی باشند.

9. تفاوت‌های جنسیتی

برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مردان بیشتر از زنان به خواب‌گردی مبتلا می‌شوند، اما این تفاوت‌ها به طور کامل مشخص نیستند.

10. ارتباط با بیماری‌های عصبی

خواب‌گردی مخصوصا وقتی در سن بالا شروع میشود، ممکن است نشانه‌ای از اختلالات سیستم عصبی مانند بیماری های حرکتی باشد. تحقیقی در Movement Disorders به بررسی این ارتباط پرداخته است.

11. نقش سن

شیوع خواب‌گردی معمولاً در کودکان بیشتر است و با افزایش سن کاهش می‌یابد، اما برخی بزرگسالان نیز ممکن است برای اولین بار دچار این اختلال شوند.

12. تأثیرات فیزیولوژیکی

تحقیقات نشان داده‌اند که تغییرات فیزیولوژیکی مانند افزایش ضربان قلب و فشار خون هنگام خواب‌گردی رخ می‌دهد، که ممکن است خطراتی را برای فرد ایجاد کند.

13. پیش‌بینی‌کننده‌های بروز خواب‌گردی

یک مطالعه جدید در Sleep Health به شناسایی پیش‌بینی‌کننده‌های بروز خواب‌گردی پرداخته و عواملی مانند بی‌خوابی و الگوهای خواب نامنظم را شناسایی کرده است.

14. نقش تغذیه

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که رژیم غذایی ممکن است بر کیفیت خواب و احتمال بروز خواب‌گردی تأثیر بگذارد، به ویژه مصرف کافئین و الکل.

15. استفاده از فناوری

استفاده از دستگاه‌های ردیابی خواب برای شناسایی الگوهای خواب و بروز خواب‌گردی رو به افزایش است، که می‌تواند به تشخیص بهتر کمک کند.

16. درمان‌های دارویی

برخی از داروها مانند بنزودیازپین‌ها ممکن است برای کنترل خواب‌گردی مؤثر باشند، اما باید با احتیاط مصرف شوند.

17. اثرات اجتماعی

خواب‌گردی می‌تواند تأثیرات اجتماعی قابل توجهی بر فرد و خانواده داشته باشد، از جمله نگرانی‌ها درباره ایمنی فرد هنگام راه رفتن در حالت خواب.

18. روش‌های پیشگیری

مطالعات نشان داده‌اند که ایجاد یک محیط آرام و منظم برای خواب می‌تواند به کاهش بروز خواب‌گردی کمک کند.

19. بررسی‌های بالینی

بررسی‌های بالینی منظم برای افرادی که سابقه خانوادگی خواب‌گردی دارند، توصیه می‌شود تا بتوانند تحت نظر متخصصین قرار گیرند.

20. نقش ورزش

تحقیقات جدید نشان داده‌اند که ورزش منظم می‌تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد و احتمال بروز خواب‌گردی را کاهش دهد.

21. تأثیرات فرهنگی

در برخی فرهنگ‌ها، اعتقادات خاص درباره خواب‌گردی وجود دارد که می‌تواند بر نحوه برخورد افراد با این اختلال تأثیر بگذارد.

22. روش‌های تشخیصی نوین

روش‌های نوین تشخیصی مانند پلی سومنوگرافی پیشرفته برای شناسایی دقیق‌تر الگوهای خواب و مشکلات مرتبط با آن توسعه یافته‌اند.

23. ارتباط با مشکلات تنفسی

خواب‌گردی ممکن است با اختلالات تنفسی هنگام خواب نیز مرتبط باشد، مانند آپنه انسدادی خواب، که نیازمند توجه ویژه‌ای هستند.

24. تأثیرات روانشناختی

خواب‌گردان‌ها ممکن است تجربه‌های روانشناختی خاصی داشته باشند، مانند احساس عدم کنترل یا ترس هنگام بیدار شدن ناگهانی.

25. مشاوره تخصصی در مورد راه رفتن در خواب

دکتر مصطفی امیری، متخصص مغز و اعصاب و فلوشیپ خواب، یکی از منابع معتبر برای تشخیص و درمان مشکلات مرتبط با خواب همچون خواب‌گردی محسوب می‌شود. کلینیک مغز و اعصاب و روان ایشان خدمات تخصصی را ارائه می‌دهد تا بیماران بتوانند بهترین درمان را دریافت کنند.این یافته‌ها نمایانگر پیشرفت‌های علمی قابل توجه در زمینه شناخت و درمان خواب‌گردی هستند و اهمیت توجه به این اختلال را بیشتر می‌کنند.منابع:

1. Journal of Sleep Research, “Genetic Influences on Sleepwalking”
2. Sleep Medicine Reviews, “Medications and Sleepwalking”
3. Journal of Clinical Psychiatry, “Psychiatric Disorders and Sleepwalking”
4. NeuroImage, “Brain Changes in Sleepwalkers”
5. Behavioral Sleep Medicine, “Cognitive-Behavioral Therapy for Sleepwalking”
6. Movement Disorders, “Sleepwalking and Neurodegenerative Diseases”
7. Sleep Health, “Predictors of Sleepwalking”
8. Journal of Clinical Psychology, “Stress as a Trigger for Sleepwalking”