خروپف های معمول می تواند کمی آزار دهنده باشد، به ویژه برای کسانی که از نزدیک صدای آن را می شنوند. اما هنگامی که فرد خروپف کننده به طور مکرر نفسش برای مدت کوتاهی متوقف شود، می تواند به مشکلات قلبی عروقی منجر شود و به طور بالقوه تهدید کننده و مرگ آور باشد.
این وضعیت به نام آپنه انسدادی شناخته می شود که در آن فرد ممکن است برای 5 تا 30 بار در ساعت یا بیشتر در طول خواب، وقفه ای در تنفسش تجربه کند. این اپیزود های خواب موجب بیدار شدن فرد می شود، زیرا او نیاز دارد برای تنفس هوا بیدار شود. این اختلال مانع از خواب راحت می شود و با فشار خون بالا، آریتمی، سکته مغزی و نارسایی قلبی همراه است.
یکی از علل اصلی مرگ در ایالات متحده، بیماری قلبی است و سکته مغزی نیز عامل اصلی مرگ و معلولیت در افراد است. فشار خون بالا نیز عامل اصلی خطر برای هر دو مورد (بیماری قلبی و سکته مغزی) به شمار می رود.
دانا آرنت، دبیر علمی، استاد اپیدمیولوژی دانشکده بهداشت عمومی در دانشکده بهداشت دانشگاه آلاباما در بیرمنگام و رئیس جدید انجمن قلب آمریکا می گوید: “شواهد نشان می دهد که به طور کلی بین آپنه خواب و فشار خون بالا و بیماری های قلبی عروقی رابطه بسیار قوی وجود دارد، بنابراین مردم باید به صورت جدی از این موضوع آگاه باشند.”
یک مشکل مشترک و شایع
به گفته دکتر آرنت از هر پنج بزرگسال، حداقل یک نفر از آپنه خواب خفیف رنج می برد و مردان نیز بیشتر از زنان در معرض آسیب هستند. شایع ترین نوع آپنه، آپنه انسدادی خواب است که در قسمت فوقانی قفسه سینه و گردن اتفاق می افتد و باعث مسدود شدن جریان هوا می شود. (نوع دیگری از آپنه که آپنه مرکزی خواب نامیده می شود، کمتر شایع تر است.)
آپنه انسدادی خواب (OSA) همچنین با چاقی همراه است که یکی از عوامل خطر بسیار مهم برای بیماری قلبی و سکته مغزی محسوب می شود. دکتر آرنت توضیح می دهد: علاوه بر چاقی که منجر به آپنه خواب می شود، محرومیت خواب ناشی از آپنه خواب در یک چرخه ناسالم نیز موجب چاقی و اضافه وزن می گردد. در آپنه انسدادی خواب، راه هوايی فوقانی بسته می شود، زيرا عضلاتی که آن را نگه می دارند، تون خود را از دست می دهند. هر چه وزن بیشتر باشد، تون عضلانی بیشتری از دست خواهید داد و آپنه خواب شدت بیشتری پیدا خواهد کرد. هر بار که راه هوایی بسته شود، در تنفس یک وقفه به وجود می آید.
نوع دیگری از آپنه خواب، که آپنه خواب مرکزی نامیده می شود، کمتر شایع است. در آپنه خواب مرکزی، مغز سیگنال های منظم را به دیافراگم ارسال نمی کند تا منبسط و منقبض شود. در آپنه خواب مرکزی، خروپف محدودی وجود دارد، و با ساقه مغز مرتبط است، زیرا ساقه مغز در جایی قرار دارد که بدن برای تنفس تحریک می شود.
بررسی علل آپنه خواب از زبان دکتر مصطفی امیری، متخصص اختلالات خواب:
به شکایات افرادی که از شنیدن صدای خروپف شکایت می کنند، اهمیت دهید
اغلب هم اتاقی یا همسر اولین افرادی هستند که متوجه وجود آپنه خواب در شما می شوند. دکتر آرنت می گوید: ” اگر به تنهایی زندگی می کنید، تشخیص این که آپنه خواب دارید بسیار دشوار است، مگر این که تست خواب انجام دهید.” به گفته وی، افرادی که دارای آپنه خواب هستند ممکن است در طول روز احساس خستگی و خواب آلودگی کنند و به همین دلیل مستعد قرار گرفتن در معرض حوادثی چون تصادفات و خوابیدن در طول روز هستند.
دکتر آرنت از تجربه خانواده اش در آپنه خواب نیز صحبت کرد. او همراه مادر 73 ساله اش در سفر به آلمان همراه شد و متوجه که او در طول شب با صدای بلند خروپف می کند.
آنقدر خرخر مادرش پر سر و صدا بود که دونا آرنت تصمیم گرفت شب را در حمام اتاق هتل با درب بسته سر کند. به نظر می رسد که مادرش آپنه خواب و فشار خون شدید داشته است. مادرش متوجه شده بود که گاهی اوقات برای نفس کشیدن از خواب بیدار می شود، اما از شدت آنچه اتفاق می افتاد کاملا بی خبر بود.
درمان مناسب برای آپنه خواب
مادر دکتر آرنت از طریق درمان شناخته شده ای به نام فشار مداوم مثبت هوایی یا CPAP درمان شد و فشار خونش تثبیت یافت. دستگاه CPAP ماسکی است در هنگام خواب استفاده می شود.
این دستگاه فشار هوا را در مسیر های تنفسی به جریان در می آورد و مانع از بسته شدن آن ها می شود. به گفته دکتر آرنت برخی از بیماران واکنش بدی نسبت به استفاده از این ماسک ها دارند، اما طراحی آنها به طور قابل ملاحظه ای پیشرفت کرده است، استفاده از آن بسیار آسان تر از قبل شده است.
در تست خواب، پزشکان وقفه های تنفسی به وجود آمده را اندازه گیری می کنند تا مشخص شود که بیمار آپنه خواب خفیفی دارد یا خیر. مشخصه آن هم 5 تا 15 وقفه تنفسی در ساعت است. در آپنه خواب متوسط، این وقفه تنفسی 15 تا 30 بار ساعت و در آپنه خواب شدید، بیش از 30 بار در هر ساعت تعریف شده است.
این امکان وجود دارد که فردی بدون این که به آپنه خواب مبتلا باشد، با صدای بلند خروپف کند. اما خروپف منظمی که در آن دم و بازدم فرد با مشکل مواجه می شود، نیاز به بررسی دارد.
در صورت ابتلا به آپنه خواب، فردی که در خواب است تنفس خود را به طور مقطعی از دست می دهد، بی آنکه صدایی شنیده شود. دکتر آرنت می گوید: خوشبختانه درمان هایی وجود دارد که راه های تنفسی را باز نگه می دارند و جریان اکسیژن را افزایش می دهند. در عین حال، فشار خون به سرعت کاهش می یابد و مانع از خطراتی چون بیماری قلبی و سکته مغزی می شود.
نکاتی برای داشتن خواب خوب شبانه
اگر می خواهید شب ها به خوبی بخوابید، می توانید برخی از این پیشنهادات را دنبال کنید:
- به طور منظم فعالیت بدنی داشته باشید، اما قبل از خواب این کار را نکنید؛ زیرا این باعث می شود که آدرنالین تان پمپاژ شود و موجب بیدار ماندن شما شود.
- مصرف الکل را به یک نوشیدنی در روز در زنان و دو نوشیدنی در روز در مردان محدود سازید؛ مصرف الکل بیش از حد مانع از خواب می شود.
- قبل از خواب، از مصرف کافئین اجتناب کنید
- قبل از خواب، یک برنامه روتین از قبیل دوش آب گرم، کم سو کردن چراغ ها یا نوشیدن یک چای گیاهی برای خود ایجاد کنید.
دوست عزیز، چنانچه از آپنه خواب رنج می برید و نگران این موضوع هستید، همین امروز با کلینیک خواب ما تماس حاصل نمایید تا مانع از وقوع پیامدهای ناگوار آن مانند حمله قلبی و سکته مغزی شوید.
شاد و سلامت باشید.
تحقیق و ترجمه: مینو زرفش
