آنچه لازم است درباره هیپوپنه بدانید

هیپوپنه به انسداد جزئی راه هوایی اطلاق می شود و یکی از ویژگی های وضعیتی موسوم به سندرم هیپوپنه آپنه خواب انسدادی به شمار می رود.

سندرم هیپوپنه آپنه خواب انسدادی، وضعیتی است که در آن راه هوائی در طول خواب در درجات مختلفی مسدود می شود.

آپنه به انسداد کامل راه هوایی در خواب گفته می شود و یکی دیگر از ویژگی های این سندرم است.

در طول اپیزود های هیپوپنه، فرد به مدت 10 ثانیه کاهش تنفس (به میزان 50 درصد یا بیشتر) را تجربه می کند.

هم هیپوپنه و هم آپنه خواب، شرایطی جدی هستند که می توانند منجر به بروز پیامد های جدی برای سلامت شوند.

در این مقاله، ما به اثرات این اختلال، علائم و علل و نحوه درمان آن نگاهی اجمالی داریم.

علل هیپوپنه

سندرم هیپوپنه آپنه خواب انسدادی زمانی اتفاق می افتد که راه های هوایی منتهی به ریه ها در طول خواب باریک و مسدود می شوند.

اغلب هنگامی که عضلات پشت گلو بیش از حد شل می شوند، موجب تنگ شدن و افتادگی راه های هوایی می شود. این امر مانع از تنفس طبیعی و منظم می شود.

افراد مبتلا به آپنه خواب یا هیپوپنه اغلب این اختلال را بیش از 30 ثانیه در یک زمان واحد تجربه می کنند.

در طول این مدت، بدن و مغز، اکسیژن کافی دریافت نمی کند، و از اینرو موجب می شود که مغز، فرد را بیدار کند تا دوباره نفس بکشد.

این اپیزود های بیدار شدن بسیار کوتاه و مختصر است، تا جایی که اکثر افراد حتی متوجه وقوع آن نمی شوند.

انواع هیپوپنه

به طور کل، سه نوع هیپوپنه وجود دارد:

• هیپوپنه مرکزی: هم جریان هوا و هم تلاش تنفسی کاهش می یابد.
• هیپوپنه انسدادی: تنها جریان هوا کاهش می یابد، تلاش تنفس ادامه دارد.
• هیپوپنه ترکیبی: ترکیبی از اپیزود های هیپوپنه مرکزی و انسدادی می باشد.

در هیپوپنه مرکزی، هیچ یک از نشانه های انسداد که معمولا در هنگام آپنه خواب دیده می شود (مانند خروپف یا راه هوایی مسدود شده)، در طول اپیزود های تلاش تنفسی وجود ندارد.

تفاوت آپنه خواب با هیپوپنه

آپنه خواب و هیپوپنه بسیار شبیه یکدیگر هستند. در واقع، هیپوپنه یک نوع آپنه خواب محسوب می شود. اصطلاح هیپوپنه به سادگی به معنای تنفس غیر طبیعی یا کم عمق است، در حالی که آپنه به معنای قطع تنفس است.

تفاوت اصلی بین این دو بیشتر به دلیل درجه انسداد در راه هوایی فرد است.

در آپنه خواب، راه هوایی به طور کامل مسدود می شود، در حالی که در هیپوپنه، راه هوایی تنها تا حدودی مسدود شده است.

این دو حالت، معمولا در بسیاری از افراد مبتلا به آپنه خواب به صورت همزمان رخ می دهد.

شاخص هیپوپنه آپنه (AHI)

شاخص هیپوپنه آپنه (AHI) به میزان آپنه یا هیپوپنه ای که فرد در طول ساعات خواب تجربه می کند، اشاره دارد. پزشک می تواند از این شاخص برای تعیین شدت هیپوپنه، به صورت زیر استفاده کند:

• صفر یا حداقل: کمتر از 5 رویداد در ساعت.
• خفیف: بین 5 تا 15 رویداد در ساعت.
• متوسط: بین 15 تا 30 رویداد در ساعت.
• شدید: بیش از 30 رویداد در ساعت.

پزشک همچنین می تواند از شاخص اختلالات تنفسی (RDI)  برای تعیین بهترین برنامه درمان استفاده کند. RDI شامل سایر ناهنجاری های تنفسی نیز می شود، نه فقط آپنه و هیپوپنه. RDI یک فرد ممکن است بالاتر از AHI اش باشد.

علائم هیپوپنه

علائم این اختلال شبیه به علائم آپنه انسدادی خواب است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خواب آلودگی بیش از حد در طول روز
• خروپف با صدای بلند
• بیخوابی
• مشکلات حافظه و تمرکز
• نوسانات خلق و خو
• خستگی
• بیدار شدن در شب با احساس نفس تنگی

بسیاری از افراد حتی متوجه نیستند که به این وضعیت مبتلا اند؛ زیرا خواب آلودگی روزانه اغلب با استرس، کار یا مسئولیت های خانوادگی در ارتباط است.

کنترل، پیشگیری و درمان

درمان این اختلال به شدت آن بستگی دارد.

هدف از درمان این است که انسداد راه هوایی از بین برود تا تنفس کشیدن برای تان راحت تر و یکپارچه تر شود. درمان ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• جراحی برداشتن بافت اضافی
• استفاده از یک دستگاه برای تثبیت و باز کردن راه هوایی
• استفاده از دستگاه فشار هوایی مداوم مثبت (CPAP) در طول خواب

دستگاه CPAP هوا مورد نیاز ریه ها که معمولا در شب مورد نیاز است را تامین می کند و از کاهش یا قطع تنفس جلوگیری می کند.

بدین ترتیب، فرد ماسکی را که به یک پمپ متصل است را روی دهان خود قرار می دهد و به راحتی جریان هوا لازم برای باز نگه داشتن راه های هوایی را دریافت می کند.

تغییرات سبک زندگی

اعمال چندین تغییر در سبک زندگی می تواند در کنترل یا پیشگیری از بروز آپنه خواب یا هیپوپنه مفید باشد. این تغییرات ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• در صورت لزوم، کاهش وزن
• ترک سیگار
• ترک نوشیدن الکل
• اجتناب از داروهای خواب یا آرام بخش

در صورت ابتلا به هیپوپنه خفیف، ممکن است تنها کاری که برای کنترل این وضعیت، ضروری است، تغییر در سبک زندگی باشد.

در مواردی که آپنه خواب شدید باشد، این تغییرات شیوه زندگی باید در ترکیب با سایر درمان های پزشکی مورد استفاده قرار گیرد، همانطور که پزشک توصیه می کند. این روش می تواند به کاهش شدت علائم و خطر بروز پیامدها کمک کند.

پیشگیری

در اغلب موارد با ایجاد تغییر در سبک زندگی می توان از بروز علائم این اختلال، یا بدتر شدن آن جلوگیری کند.

این در هر مورد تک تک افراد صحت ندارد، و برخی از عوامل خطر را نمی توان به طور کامل از بین برد. هنوز هم مهم است که برای کنترل این وضعیت با یک متخصص خواب مشورت کنید.

درمان علائم آپنه خواب یا هیپوپنه همچنین می تواند به کاهش خطر عوارض سلامتی ناشی از این وضعیت کمک کند.

پیامدهای هیپوپنه

آپنه خواب انسدادی و هیپوپنه شرایط بسیار جدی پزشکی تلقی می شوند. هر بار که یک اپیزود آپنه یا هیپوپنه اتفاق می افتد، بافت های مغز و بدن از دریافت اکسیژن محروم می شوند.

رها کردن این وضعیت بدون درمان، ممکن است منجر به بروز پیامدهای جدی برای سلامتی شود، از جمله:

• خواب آلودگی روزانه
• مشکلات قلبی
• مشکلات حین جراحی

چه زمانی برای مراجعه به پزشک مناسب است؟

افرادی که دچار خواب آلودگی بیش از حد در طول روز هستند یا این که چندین عامل خطر مرتبط با آپنه خواب را دارند، حتما باید با یک متخصص خواب مشورت کند.

تحت این شرایط، پزشک ممکن است انجام تست خواب را به شما توصیه کند.

شاد و سلامت باشید.

تحقیق و ترجمه: مینو زرفش