سندرم انفجار سر (Exploding Head Syndrome – EHS)

یک اختلال خواب نسبتاً کمتر شناخته شده است که در آن فرد صداهای بلند و ناگهانی را هنگام خوابیدن یا بیدار شدن تجربه می‌کند. این صداها می‌توانند به صورت انفجار، ضربه‌های بلند، یا سایر اصوات شدید باشند که به طور فیزیکی دردناک نیستند اما می‌توانند بسیار ترسناک باشند و باعث اضطراب یا ترس از خواب شوند.

علائم سندرم انفجار سر

علائم اصلی EHS شامل شنیدن صداهای بلند و ناگهانی هنگام خوابیدن یا بیدار شدن است. این اصوات ممکن است همراه با فلاش‌های نوری یا احساس انفجار درون سر باشند. برخی از افراد ممکن است تجربه تپش قلب، تنفس سریع، یا عرق کردن را نیز داشته باشند.

علل سندرم انفجار سر

علت دقیق EHS هنوز به طور کامل شناخته شده نیست. با این حال، تئوری‌های مختلفی وجود دارد که به نقش استرس، خستگی، اختلالات خواب، و حتی تغییرات ناگهانی در سیستم عصبی مرکزی اشاره می‌کنند.

درمان سندرم انفجار سر

هنوز درمان مشخصی برای EHS وجود ندارد، اما راهکارهایی هست که می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند:

1. آگاهی و آموزش: آگاهی از اینکه EHS خطرناک نیست و علائم آن ضرر فیزیکی به همراه ندارد، می‌تواند به کاهش اضطراب و ترس ناشی از علائم کمک کند.
2. کاهش استرس: تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا، و تمرینات تنفس عمیق می‌توانند به کاهش شیوع حملات کمک کنند.
3. بهبود بهداشت خواب: رعایت الگوهای خواب سالم مانند داشتن برنامه خواب منظم، کاهش مصرف کافئین و الکل، و ایجاد یک محیط آرامش‌بخش برای خواب می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.
4. مشاوره یا درمان روانشناختی: مشاوره یا روان‌درمانی، به ویژه روش‌هایی مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT)، می‌تواند به افراد کمک کند تا راه‌هایی برای کنترل اضطراب یا ترس ناشی از EHS پیدا کنند.
5. مدیریت عوامل محرک: شناسایی و کاهش عواملی که ممکن است حملات EHS را تشدید کنند، مانند خستگی شدید یا برخی داروها.

در موارد نادر، ممکن است پزشکان استفاده از داروهای خاصی را توصیه کنند تا به کاهش شدت یا فراوانی حملات کمک کنند، اگرچه این معمولاً آخرین راه‌حل است و تنها در صورتی که سایر راهکارها مؤثر واقع نشده باشند در نظر گرفته می‌شود.

به یاد داشته باشید که در صورتی که تجربه علائمی مشابه با EHS دارید، مهم است که با یک متخصص خواب یا پزشک مشورت کنید تا علت دقیق و گزینه‌های درمانی مناسب بررسی شوند.

تشریح بیشتر سندرم انفجار سر

سندرم انفجار سر نوعی اختلال خواب از دسته پاراسومنیا یا خواب پریشی محسوب می گردد. پاراسومنیا به وقایع ناخواسته ای اطلاق می شود که در حین خواب به وجود می آیند. سندرم انفجار سر شامل شنیدن سر و صدای بلندی است که شما ناگهان درست قبل از خوابیدن تصور می کنید. این وضعیت می تواند مانند یک انفجار هولناک به نظر برسد. این حالت همچنین می تواند زمانی رخ دهد که شما از خواب بیدار می شوید.

سندرم انفجار سر به شکل موارد زیر نیز توصیف می شود:

• صدای بلند ترقه، بدون درد
• صدای برخورد سنج ها به هم
• انفجار بمب

گاه ممکن است به نظر برسد که صدا کمتر هشدار دهنده است. این اپیزود های خواب می توانند سطح اضطراب و ترس را بالا ببرند. بسیاری از مردم تصور می کنند که دچار سکته مغزی شده اند. تعداد حملات متفاوت است. این حملات می توانند در موارد بسیار نادر اتفاق بیافتند. آنها همچنین ممکن است در یک شب، چندین بار رخ دهند. این اختلال می تواند به شدت خواب شما را مختل کند. برخی از افراد گزارش می دهند که چندین شب پشت سرهم، این حملات را تجربه کرده اند. سپس چند هفته یا چند ماه بعد مجددا این اتفاق را تجربه می کنند.

ممکن است به همراه صدا، جرقه نوری نیز احساس شود. ممکن است پرش عضلانی نیز رخ دهد. این رویداد معمولا بدون درد است. با این حال گاهی اوقات، حملات ناگهانی درد در سر گزارش شده است.

علت سندرم انفجار سر مشخص نیست. این وضعیت اغلب هنگامی که شما بسیار خسته و یا تحت فشار هستید، رخ می دهد. در بسیاری از افراد، چندین بار بروز این اختلال در طول یک سال گزارش شده است.

سندرم انفجار سر را می توان با سایر سندرم های سردرد اشتباه گرفت. اما انفجار سر معمولا بی درد است. در حالی که سندرم های سردرد می توانند درد زیادی ایجاد کنند.

علائم

در صورت ابتلا به سندرم انفجار سر ممکن است علائم زیر را داشته باشید:

• درست قبل از خوابیدن یا درست بعد از بیدار شدن در شب، تصور کنید سر و صدا و یا انفجاری ناگهانی در سرتان رخ داده است
• این صداها به طور معمول هیچ گونه دردی ندارد
• این وقایع ناگهان شما را با احساس ترس بیدار می کند

همچنین مهم است بدانید که آیا چیز دیگری وجود دارد که موجب تولید این صدای بلند شده است یا خیر. سندرم انفجار سر ممکن است نتیجه یکی از موارد زیر باشد:

• یک اختلال خواب دیگر
• یک وضعیت پزشکی
• مصرف دارو
• اختلال در سلامت روان
• سوء مصرف مواد

عوامل خطر

مشخص نیست چه تعداد از افراد از سندروم انفجار سر رنج می برند. این اختلال ممکن است در زنان بیشتر از مردان باشد. این وضعیت می تواند در تمام سنین رخ دهد. بروز آن حتی در سنین کمتر از 10 سال نیز گزارش شده است. سن متوسطی ​​ که اولین بار این اختلال رخ می دهد، 58 سال است.

تشخیص

اگر انفجار سر باعث ایجاد اضطراب شدید در شما شده یا خواب تان را مختل کرده است، به یک متخصص خواب مراجعه کنید.

پزشک باید زمان شروع این اختلال در شما را بداند. او باید بداند که هر چند وقت یک بار این اختلال در شما ظاهر می شود و چه مدت طول می کشد. پزشک باید کلیه سوابق پزشکی شما را نیز بداند. حتما پزشک تان را از مصرف هر گونه مواد مخدر، الکل و دارو در گذشته یا حال مطلع کنید.

همچنین اگر دچار اختلالات خواب یا اختلالات عصبی شده اید، به پزشک اطلاع دهید. بررسی کنید که آیا فرد دیگری در خانواده از این وضعیت رنج می برد. پزشک ممکن است از شما بخواهد اطلاعات خواب خود را به چندین هفته در یک دفتر یادداشت بنویسید. این اطلاعات شامل زمانی است که شما به طور معمول به خواب می روید و بیدار می شوید. این داده ها، سرنخ هایی مبنی بر این که چگونه این اختلال درمان شود، به پزشک تان خواهد داد.

جهت تشخیص سندرم انفجار سر به هیچ آزمایش خاصی نیاز نیست. اما چنانچه این اختلال خواب شما را به شدت تحت تاثیر قرار داده و موجب بروز مشکلات اساسی در شما شده است، ممکن است لازم باشد تست خواب انجام دهید. این نوع تست، یک پلی سومنوگرافی است. تست خواب، بهترین روش برای ارزیابی خواب شماست. این تست، نمودار امواج مغزی، ضربان قلب و تنفس تان در طول خواب را نشان می دهد. همچنین حرکات دست و پا را ثبت می کند. تست خواب نشان خواهد داد که آیا شما به سایر اختلالات خواب مبتلا هستید یا خیر.

درمان

اگر متوجه علائم انفجار سر شده و از خواب کافی محروم شده اید، سعی کنید شب ها بیشتر بخوابید. اکثر افراد به شش الی هشت ساعت خواب در شب نیاز دارند.

اگر استرس منجر به بروز علائم انفجار سر شده، باید برخی آرامش خود را حفظ کنید. این امر به جلوگیری از استرس و انفجار سر کمک خواهد کرد. تکنیک های رهایی از استرس می تواند شامل پیاده روی کوتاه، مطالعه قبل از خواب، یوگا، و یا هر چیز دیگری که به شما آرامش می دهد، باشد.

شواهدی مبنی بر این وجود دارد که داروی کلومیپرامین ممکن است در درمان علائم سندرم انفجار سر مفید باشد. اگر احساس می کنید به دارو نیاز دارید، بهتر است با یک متخصص خواب یا پزشک خود مشورت کنید.