بیدار شدن با گیجی و منگی: بیداری گیج‌آلود (کانفیوژنال اروزال)
گیج بیداری یا Confusional Arousal یک اختلال خواب ست که به موجب آن بلافاصله پس از بیدار شدن از خواب، یک حالت بسیار عجیب و گیج کننده به شما دست می دهد. این اختلال ممکن است بدین شکل ظاهر شود که قادر به شناسایی موقعیت زمانی و مکانی خود نباشید یا ندانید در حال انجام چه کاری هستید. رفتارهای شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آهسته صحبت کردن
- افکار گیج کننده
- حافظه ضعیف
- پاسخ، پرسش و یا درخواست های بی ربط
هنگامی که بیداری گیج‌آلود اتفاق می افتد، ممکن است به نظر برسد که شما بیدار هستید، حتی اگر حافظه ضعیفی داشته باشید. این اپیزود از خواب اغلب هنگامی شروع می شود که شخص دیگری شما را از خواب بیدار کند. راه رفتن در خواب یا فریاد زدن در یک اپیزود، امری معمول است. برخی از افراد مبتلا به گیج بیداری ، دندان قروچه نیز می کنند. این اتفاقات ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. افراد مبتلا به گیج بیداری اغلب هیچ چیزی از این اپیزود به یاد ندارند.
گیج بیداری نوعی اختلال خواب از دسته پاراسومنیا یا خواب پریشی محسوب می گردد. پاراسومنیا به وقایع ناخواسته ای اطلاق می شود که در حین خواب به وجود می آیند.
گیج بیداری هنگامی که در حال به خواب رفتن هستید، در طول خواب یا بیداری اتفاق می افتد. بروز این مرحله از خواب بیشتر در یک سوم شب، شایع تر است. در برخی موارد، این اپیزود ها ممکن است در سایر مراحل خواب شب یا حتی در طول چرت روزانه نیز رخ دهند.
در برخی موارد نادر، بزرگسالان ممکن است رفتار بسیار نامناسب و یا حتی خصمانه و تهاجمی از خود نشان دهند. این رفتارها می تواند تاثیر زیادی بر روی روابط آنها بگذارد. این اپیزود های شدید برای اغلب افرادی که در معرض گیج بیداری هستند، غیر معمول است.
یکی از انواع گیج بیداری “جبر خواب صبحگاهی شدید” است. این نوع می تواند نوجوانان و بزرگسالان را تحت تاثیر قرار دهد. گاهی اوقات این وضعیت را “مستی خواب” نیز می نامند. نشانه های آن مشابه علائم گیج بیداری است که در اوایل شب رخ می دهد. تفاوت بین این دو، این است که هنگامی که صبح ها از خواب بیدار می شوید، جبر خواب صبحگاهی شدید رخ می دهد.
جبر خواب صبحگاهی شدید، هر روز صبح اتفاق می افتد، و می تواند تا سال ها ادامه یابد. افراد مبتلا به جبر خواب صبحگاهی شدید، ممکن است زمان را از دست بدهند و در مدرسه یا محل کار ضعیف عمل کنند. همچنین می توانند منبع درگیری در خانه باشد. در موارد نادر می توانند منجر به صدمات و حوادث رانندگی حین خواب آلودگی شوند.
اپیزود های گیج بیداری در کودکان ممکن است برای والدین عجیب و ترس آور باشد. چهره کودک ممکن است بسیار گیج و مبهوت به نظر برسد و به شما خیره شود. هنگامی که سعی می کنید کودک را آرام کنید، ممکن است بیشتر وی را تحریک کنید. اکثر اپیزود ها بین پنج تا پانزده دقیقه طول می کشند. اما در برخی از جوانان ممکن است حدود سی تا چهل دقیقه نیز طول بکشد.
به طور کلی، گیج بیداری در کودکان بسیار بی خطر است. این اختلال در کودکان زیر 5 سال کمتر شایع است. کودکان مبتلا به گیج بیداری اغلب هنگامی که به سن نوجوانی می رسند، راه رفتن در خواب را نیز تجربه می کنند.
علل و عوامل خطر گیج بیداری
اگر یک خویشاوند مبتلا به این اختلال خواب را دارید، احتمال بروز گیج بیداری در شما افزایش خواهد یافت. عوامل دیگری که می توانند خطر ابتلا به گیج بیداری را افزایش دهند عبارتند از:
- چرخش شیفت کاری
- مشاغل شیفت شبانه
- اختلالات خواب دیگر (پرخوابی، بی خوابی، اختلالات ریتم خواب شبانه روزی)
- خواب ناکافی
- فشار و استرس
- نگرانی
- اختلالات دوقطبی و افسردگی
علل احتمالی این اختلال عبارتند از:
- ریکاوری محرومیت از خواب
- مصرف الکل
- آپنه انسدادی خواب
- اختلال حرکتی اندام
- استفاده از داروهای روان گردان
- سوء مصرف مواد مخدر
- مجبور به بیدار شدن از خواب
نرخ ابتلا به گیج بیداری در بین مردان و زنان به یک میزان رخ می دهد. نرخ بروز این اختلال در بین کودکان و بزرگسالان زیر 35 سال، بالاتر است. این اختلال ممکن است در حدود 17 درصد از کودکان رخ دهد. حدود سه تا چهار درصد از بزرگسالان نیز از گیج بیداری رنج می برند.
خود آزمونی
- آیا کسی به شما گفته است زمانی که از خواب بیدار می شوید به نحوی عجیب و غیر عادی عمل می کنید؟
- آیا این رفتار خصومت آمیز یا تهاجمی توصیف شده است؟
- آیا این اقدامات و واکنش ها نامناسب بوده اند؟
- آیا این الگوی رفتاری است که به صورت منظم رخ می دهد؟
اگر پاسخ شما به هر کدام از این سؤال ها “بله” باشد، ممکن است به گیج بیداری مبتلا باشید. از آنجا که ممکن است خاطره ای از حوادث نداشته باشید، ممکن است پی بردن به این اختلال برای تان سخت باشد.
تشخیص بیدار خوابی
باید به یک متخصص خواب مراجعه کنید زیرا این اختلال خواب می تواند مشکلات جدی ایجاد کند. پزشک ممکن است از شما بخواهد اطلاعات خواب خود را به چندین هفته در یک دفتر یادداشت بنویسید. این اطلاعات شامل زمانی است که شما به طور معمول به خواب می روید و بیدار می شوید. این داده ها، سرنخ هایی مبنی بر این که چگونه این اختلال درمان شود، به پزشک تان خواهد داد. شما همچنین می توانید میزان خواب خود را با استفاده از مقیاس خواب آلودگی اپوورث (Epworth Sleepiness Scale) بررسی کنید.
. پزشک باید سوابق کامل پزشکی شما را نیز بداند. حتما پزشک تان را از مصرف هر گونه مواد مخدر، الکل و دارو در گذشته یا حال مطلع کنید. همچنین اگر دچار اختلالات خواب یا اختلالات عصبی شده اید، به پزشک اطلاع دهید.
ممکن است لازم باشد تست خواب انجام دهید. این نوع تست، یک پلی سومنوگرافی است. تست خواب، بهترین روش برای ارزیابی خواب شماست. این تست، نمودار امواج مغزی، ضربان قلب و تنفس تان در طول خواب را نشان می دهد. همچنین حرکات دست و پا را ثبت می کند. تست خواب نشان خواهد داد که آیا شما به سایر اختلالات خواب مبتلا هستید یا خیر. نمونه هایی از این اختلالات شامل آپنه خواب و اختلال حرکتی اندام ها است. این روش، همچنین شدت مشکل را نشان می دهد. این تست همچنین به شما نشان می دهد که آیا در طول شب برای انجام امور غیر معمول از خواب بیدار می شوید یا خیر.
درمان
ابتدا هر گونه اختلالات خواب دیگر که ممکن است موجب بروز این اختلال شده باشد، باید درمان شوند. اگر مصرف الکل را کنار گذاشته اید یا آن را کاملا متوقف کرده اید، این ممکن است به شما کمک کند. همچنین مهم است که همیشه یک خواب کامل شبانه داشته باشید.
برخی از گزارش ها نشان می دهد که مصرف دارو کمک کننده بوده است. داروهای ضد افسردگی و قرص های خواب آور از جمله داروهایی هستند که مورد استفاده قرار گرفته اند. برای مشاوره در مورد این داروها و هر نوع درمان دیگر با پزشک خود مشورت کنید.
برای اطلاعات بیشتر در این خصوص با کلینیک بهرست در ارتباط باشید.
شاد و سلامت باشید.
تحقیق و ترجمه: مینو زرفش
سلام عذر می‌خوام من اگر کسی بیدارم کنه حرف بزنه باهاش حرف میزنم ولی وقتی بیدار میشم فقط یادمه که با طرف حرف زدم درست یادم نمیاد چی بهش گفتم
الان همش میترسم اگر کسی بیدارم کنه حرف نامربوط بزنم فکر کنند دیوانم این همین اختلاله؟