تشریح اختلال حرکتی دوره ای اندام ها
اختلال حرکتی دوره ای اندام ها به اپیزود های مکرر جنبش و تکان خوردن عضلات اطلاق می شود. در این حالت، شما هیچ کنترلی بر عضلات خود ندارید و این امر مانع از به خواب رفتن شما می گردد. این وضعیت به شدت خواب شبانه شما را مختل می سازد. از این رو در طول روز، احساس خستگی مفرط به شما دست خواهد داد. اختلال حرکتی دوره ای اندام ها با تغییر موقعیت خواب یا کشیدگی عضلات برطرف نمی شود. در این حالت، انقباض و گرفتگی در عضلات تان حس خواهید کرد. این وضعیت اغلب در بخش تحتانی پاها اتفاق می افتد. اختلال حرکتی دوره ای اندام ها در دو زمان مختلف امکان وقوع دارد:
- حرکت دوره ای اندام ها حین خواب (PLMS)
- حرکت دوره ای اندام ها حین بیداری (PLMW)
حرکت دوره ای اندام ها حین خواب بسیار شایع است. هنگامی که این حالت در طول شب اتفاق می افتد، می تواند خواب شما را چندین بار مختل سازد. به طور معمول، شما از حرکات و یا از بیدار شدن آگاهی ندارید. یکی از حرکت های معمول آزار دهنده، تکان خوردن شست پا است. اغلب مچ پا، زانو یا مفصل ران نیز کمی تکان می خورند. اگرچه این مورد کمتر شایع است، اما حرکت ممکن است در بازوهای تان نیز اتفاق بیفتد. شدت بروز این حرکات می تواند از شبی تا شب دیگر متغیر باشد. این اختلال معمولا در نیمه اول شب، در حالت حرکت غیر سریع چشم (NREM) اتفاق می افتد. هنگامی که این حرکات بسیار شدید می شوند، ممکن است شما را از خواب بیدار کنند که این حالت، همان حرکت دوره ای اندام ها حین بیداری است.
این اپیزود معمولا از چند دقیقه تا یک ساعت طول می کشد. در این زمان، حرکت اندام ها هر 20 تا 40 ثانیه رخ می دهد. اختلال حرکتی دوره ای اندام ها ممکن است فقط یکی از پاها را تحت تاثیر قرار دهد. اما در اغلب اوقات هر دو پا تحت تاثیر قرار می گیرند. در اکثر افراد، حرکت دوره ای اندام ها حین خواب بسیار شایع است و در موارد شدید، این حرکت ها خواب تان را مختل نمی سازد. این بدان معناست که این وضعیت، یک اختلال خواب تلقی نمی شود. این وضعیت بیشتر خواب شریک خواب تان را در معرض مختل شدن قرار می دهد. هنگامی این حرکات به سطح اختلال می رسند و به اختلال حرکتی دوره ای اندام ها تبدیل می شوند که خواب شبانه و زندگی روزمره تان را مختل کرده باشد.
این اختلال ممکن است عاملی باشد که شما را به مشکلات زیر نیز دچار کند:
- افسردگی
- حافظه ضعیف
- کم توجهی
- خستگی مفرط
به طور معمول، شما از ایجاد این جنبش ها آگاه نیستید. از این رو، تشخیص این که اختلال حرکتی دوره ای اندام ها دارید، می تواند بسیار دشوار باشد. کسی که با شما در یک تختخواب می خوابد، بیشتر احتمال دارد که جنبش های شما را متوجه شود. در صورت صحت موارد زیر، ممکن است اختلال حرکتی دوره ای اندام ها داشته باشید:
- افراد دیگر به شما بگویند که بدن تان در هنگام خواب، تکان های غیر معمول و تکرار شونده دارد
- این جنبش ها در قسمت تحتانی پاهای تان رخ می دهد
- احساس می کنید که حتی بعد از یک خواب کامل شبانه، خستگی تان برطرف نشده و شاداب نیستید
- اغلب در طول روز احساس خستگی می کنید
همچنین مهم است بدانید که آیا چیز دیگری وجود دارد که موجب بروز مشکلات خواب در شما شده است. این مشکلات ممکن است در نتیجه یکی از موارد زیر باشند:
- یک اختلال خواب دیگر
- یک وضعیت پزشکی
- مصرف داروها
- اختلال در سلامت روان
- سوء مصرف مواد
اختلال حرکتی دوره ای اندام ها در هر دو گروه کودکان و بزرگسالان اتفاق می افتد. احتمال ابتلا به آن با بالا رفتن سن، افزایش می یابد و از اینرو در سالمندان بسیار شایع است. این اختلال در 34٪ افراد بالای 60 سال رخ می دهد. مطالعات هنوز نشان نداده اند که در سایر گروه های سنی تا چه اندازه شایع است. نرخ ابتلا به این اختلال در زنان و مردان به یک اندازه است. الگوی خانوادگی به طور جدی مورد مطالعه قرار نگرفته است.
حرکت دوره ای اندام ها حین خواب را می توان تحت تاثیر عوامل متعددی در نظر گرفت. این وضعیت معمولا در افرادی که یکی از سه اختلال خواب زیر را دارند، بروز می یابد:
کمبود آهن مغز ممکن است در شدت یافتن حرکت دوره ای اندام ها حین خواب دخیل باشد.
نرخ بالای ابتلا به حرکت دوره ای اندام ها حین خواب در افراد با مشکلات زیر دیده می شود:
- آسیب نخاعی
- آتروفی سیستم چندگانه (یک اختلال عصبی نادر)
- اختلال خوردن در خواب
به نظر می رسد داروهای زیر باعث ایجاد حرکت دوره ای اندام ها حین خواب یا بدتر شدن آن می شود:
- برخی از داروهای ضد افسردگی
- لیتیوم
- آنتاگونیست های گیرنده دوپامین (مانند برخی داروهای ضد تهوع)
داده ها درباره پیوند بین حرکت دوره ای اندام ها حین خواب و موارد زیر قطعی نیستند:
- بیماری کلیوی
- بیماری پارکینسون
- اختلال کم توجهی / بیش فعالی
- بارداری
- اختلال استرسی پس از سانحه
- مولتیپل اسکلروز (ام اس)
در اکثر افراد، این جنبش ها، خواب شان را مختل نمی سازد. از این رو نیازی به مداخله پزشکی ندارد. در موارد دیگر، ممکن است این حرکات تا حدی شدید باشند که خواب شبانه و زندگی روزانه تان را مختل کند. در این مورد، لازم است به یک متخصص خواب مراجعه کنید. شما برای درمان به فردی نیاز دارید که بتواند با تخصص و تجربه کافی خود به شما کمک کند.
پزشک ممکن است از شما بخواهد اطلاعات خواب خود را به چندین هفته در یک دفتر یادداشت بنویسید. این اطلاعات شامل زمانی است که شما به طور معمول به خواب می روید و بیدار می شوید. این داده ها به پزشک تان سرنخ هایی جهت تشخیص و انتخاب روش درمان می دهد. شما همچنین می توانید میزان خواب خود را با استفاده از مقیاس خواب آلودگی اپوورث (Epworth Sleepiness Scale) بررسی کنید. پزشک باید از کلیه سابقه پزشکی و خانوادگی تان مطلع باشد. حتما پزشک تان را از مصرف هر گونه مواد مخدر، الکل و دارو در گذشته یا حال مطلع کنید. همچنین اگر دچار اختلالات خواب یا اختلالات عصبی شده اید، به پزشک اطلاع دهید.
ممکن است لازم باشد تست خواب انجام دهید. این نوع تست، یک پلی سومنوگرافی است. تست خواب، بهترین روش برای ارزیابی خواب شماست. این تست، نمودار امواج مغزی، ضربان قلب و تنفس تان در طول خواب را نشان می دهد. همچنین حرکات دست و پا را ثبت می کند. تست خواب نشان خواهد داد که آیا شما به سایر اختلالات خواب مبتلا هستید یا خیر. این روش، همچنین شدت مشکل را نشان می دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام تست خواب کلیک کنید.
از بی خوابی رنج میبرید؟ تاکنون چیزی درباره تست خواب شنیده اید؟
هنگامی که درمان حرکت دوره ای اندام ها حین خواب ضرورت پیدا می کند، داروهایی که برای سندرم پای بیقرار مورد استفاده قرار می گیرند نیز برای این وضعیت تجویز می شوند. این داروها شامل ترکیباتی هستند که جایگزین یک ماده شیمیایی در مغز به نام دوپامین می شوند. این داروها همچنین برای درمان بیماری پارکینسون نیز استفاده می شوند. با این حال، اگر از حرکت دوره ای اندام ها حین خواب رنج می برید، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون شما را تهدید نخواهد کرد. سایر داروهای مورد استفاده برای درمان این اختلال عبارتند از:
- قرص های خواب
- برخی از داروهای ضد تشنج
- مسکن های حاوی مخدر
شاد و سلامت باشید.
تحقیق و ترجمه: مینو زرفش
