هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک چیست؟

هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک چگونه تشخیص داده و درمان می شود؟

هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک یک اختلال خواب معمول است که باعث می شود تا شما بیش از اندازه احساس خواب آلودگی را در طول روز حتی پس از یک خواب خوب شبانه طلب کرده و تجربه کنید. این  حالت گاهی موجب سختی هنگام بیدار شدن از خواب شبانه یا بعد از چرت زدن می شود.به طور کلی  چرت زدن  برای این افرادکار ساز نیست و باعث تازه شدن نیرو و طراوت شخص نمی شود.

نیاز به خواب می تواند در هر زمانی، از جمله مواقعی که شما در حال رانندگی یا کار با یک دستگاه هستید بر شما دست دهد، و این موارد است که هایپرسومنیای ( پرخوابی) ایدئوپاتیک را خطرناک می سازد.

هایپرسومنیای ( پرخوابی) ایدئوپاتیک موجب خواب آلودگی روزانه می شود،صرف نظر از میزان خوابی که یک فرد  دریافت کرده است.یک فرد مبتلا به هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک  علی رغم  خواب کافی  در شب ممکن است  در طول روز بخوابد یا به طرز شگفت آوری احساس خواب آلودگی کند.

هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک نوعی پرخوابی است که در آن خواب آلودگی بیش از حد به عوامل شناخته شده ی دیگری (نظیر دارو و یا اختلالات دیگر)مرتبط نیست.

مانند نارکولپسی و دیگر اشکال پر خوابی، هایپرسومنیای ( پرخوابی) ایدئوپاتیک شدیدا بر عملکرد شغلی فرد تاثیر می گذارد و  اختلال در چرخه ی خواب بوجود می آورد حتی ممکن است به عنوان یک معلولیت و عدم قابلیت فرد در نظر گرفته شود.

این وضعیت اغلب طی چند هفته تا چند ماه ادامه دارد. تشخیص هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک نیاز به از اختلالات خواب رایج تر. درمان با هدف کنترل علائم دارو است.

هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک یک بیماری عصبی است که علت شناخته شده ندارد. در افراد مبتلا به هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک، مکانیزم و یا  کنترل ” سوئیچ”  گذر حالت خواب  به بیداری به درستی کار نمی کند. این باعث می شود که  اصولا انتقال وضعیت از حالت خواب به بیداری تغییر کند.

علائم هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک عبارتند از:

• خواب بیش از 10-11 ساعت در یک دوره 24 ساعته
• سختی در بیدار شدن در صبح ها
• مشکل گذار بین  حالت خواب و بیداری
• احساس تلوتلو خوردن و سستی و بهم ریخته هنگام بيدار شدن
•  خستگی بیش از حد  و شدید در طول روز در دوره های مدید
• سردرد
• تعریق بیش از حد
• احساس ضعف در برخی از قسمتهای بدن
• افت شدید فشار خون پس از ایستادن
• سندرم رینود (قسمت هایی از بدن نظیر نوک انگشتان دست و پا، بینیو گوش ها بی حس و سرد است)
• فلج خواب ( در حالت عامیانه بختک)
• توهم های دیداری شنیداری مرتبط با خواب
• ابهام مغزی: اختلال در  تمرکز ،توجه  و حافظه بعد از بیداری

برای تشخیص وضعیت خود،به دکتر  مراجعه کرده او علائم ، پیشینه و سابقه ی خانوادگی و تاریخچه ی پزشکی تان را بررسی کند، و علاوه بر یک معاینه فیزیکی داروهای مصرفیتان را هم بازنگری کند.پزشکتان احتمالا چندین آزمایش و تست برای تشخیص وضعیت، تعیین علت بیماری  و رد کردن شرایط و موارد دیگر برایتان تجویز و توصیه کند.

• مقیاس خواب آلودگی Epworth

پزشک شما ممکن است از شما بخواهد میزان خواب تان را با استفاده از این ابزار برای کمک به تعیین اینکه چگونه خواب بر زندگی روزانه تاثیر می گذارد ارزیابی کند.

• یادداشت  روند خواب

دکتر متخصص اختلالات خواب  ممکن است از شما بخواهد که یک دفترچه یادداشتتهیه کرده و در آن روند خوابتان را ثبت کنید.اعم از اینهکه چه ساعت هایی به خواب رفته و بیدار می شوید تا میزان خواب و الگوی خوابتان را بررسی کند.

• پلی سومنوگرافی

در این تست، شما  یک شب در یک مرکز  یا کلینیک خواب میمانید. تست پلی سومنوگرافی فعالیت مغز، حرکات چشم، حرکات پا، ضربان قلب، عملکرد تنفس و سطوح اکسیژن را طول خواب مونیتور کرده و ظبط میکند.

• تست سنجش خواب  آلودگی طی روز ( MSLT)

این تست میزان خواب آلودگی شما را اندازه گیری می کند و انواع و مراحل خواب شما و مقدار زمانی که طول می کشد به خواب بروید را نظارت میکند.این آزمون معمولا روز بعد از تست پلی سومنوگرافی انجام می شود.

درمان هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک

از آنجا که علت هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک شناخته شده نیست، درمان  صرفا به منظور کاهش علائم است. داروهای محرکی مانند مدافینیل (Provigil) ممکن است برای کمک به بیدار ماندن در طول روز تجویز شوند.

علاوه بر این، پزشک شما ممکن است توصیه کند که برنامه ی منظمی برای خواب شبانه خود در نظر بگیرید و از الکل و داروهایی که می تواند بر خواب شما تأثیر بگذارد اجتناب کنید.

همانطور که گفته شد هیچ درمانی برای هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک وجود ندارد، وبه طور معمول هیچ دارو یا گروهی از داروها به طور گسترده ای برای درمان این اختلال استفاده نمی شود.

از آنجایی که نارکولپسی (حمله خواب) و هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک دارای ویژگیهای مشابهی هستند، داروهای خاصی که برای نارکولپسی استفاده میشوند ممکن است در درمان هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک مفید باشند. این داروها شامل محرک هایی نظیر دکستروآمفتامین و متیل فنیدات (ریتالین) و غیر محرک هایی مانند مدافینیل هستند. درمان رفتاری شناختی (CBT) همچنین ممکن است به افراد مبتلا به هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک کمک کند.

درمان هایپرسومنیا (پرخوابی) به طور کلی با هدف بررسی خواب آلودگی بیش از حد (EDS) صورت میگیرد، تا حالت های در حین خواب یا مستی بعد از خواب (سردرگمی در هنگام بیدار شدن)  . اگر چه درمان های متعدد توسط اداره غذا و داروی (FDA) تایید شده برای نارکولپسی وجود دارد، اما هیچ درمان با تاییدیه FDA برای هایپرسومنیای (پرخوابی) ایدئوپاتیک (IH) وجود ندارد. بنابراین درمان به طور کلی شامل استفاده از داروهای معتبری است که برای نارکولپسی استفاده می شود. متاسفانه استفاده از این داروها برای بهبود علائم در بسیاری از افراد مبتلا به IH کفایت نمی کند. گزینه های دارویی موجود عبارتند از:

• عوامل افزایش دهنده هوشیاری (مدافینیل و آرودوفینیل)
• محرک های روانی سنتی (آمفتامین، متیل فنیدات و مشتقات آن)

همچنین چندین داروی نو ظهور  برای مواردی  که به انواع داروهای فوق پاسخ نمی دهند وجود دارد. نظیر: سدیم اکسیبات، کلاریترومایسین و فلومازنیل .

رویکردهای غیر پزشکی مانند تغییرات رفتاری معمولا برای افراد مبتلا به IH نمی باشد. برخلاف نارکولپسی، جایی که چرت های برنامه ریزی شده می تواند بهشان کمک کند،  اصولا چرت زدن های روزانه در افراد مبتلا به IH معمولا طولانی و غیر قابل تحمل هست.

افراد مبتلا به IH باید از فعالیت هایی که ممکن است خطرناک باشند اجتناب کنند و از رانندگی یا کار با دستگاه های خطرناک دوری کنند، مگر اینکه حالت خواب  آلودگی به راحتی  با دارو کنترل شده باشد.

حداقل سالیانه (ترجیحا بیشتر) تحت نظر پزشک بودن برای این افراد توصیه می شود .برای ارزیابی عوارض جانبی دارو، اختلالات خواب یا خلق و خو، کنترل کافی علائم و مسائل مربوط به کار و یا اجتماعی مقاعبا با پزشکتان در ارتباط باشید.

محقق و مترجم: محجوبه فاموری