تست خواب یا پلی سومنوگرافی (PSG) یک آزمایش است که در آن فعالیت های فیزیکی خاص به طور الکترونیکی اندازه گیری می شوند. داده های ثبت شده، سند محکم و معتبری برای متخصص خواب محسوب می شود که به واسطه آن می تواند داده ها را بررسی کرده و وجود اختلالات خواب در شما را تشخیص دهد.
متخصص خواب ممکن است انجام تست خواب در کلینیک را بنا به دلایل زیر به شما توصیه کند:
- بررسی اختلالات تنفسی مرتبط با خواب از جمله آپنه خواب
- ارزیابی رفتارها در طول خواب با توجه به اختلالات پاراسومنیا (یا خواب پریشی)
- تشخیص نارکولپسی (حمله خواب) یا هایپرسومنیا (خواب بیش از حد) همراه با تست خواب آلودگی طی روز (MSLT)
- تعیین یا واسنجی سطوح فشار جریان هوایی مداوم مثبت در بیماران دریافت کننده CPAP برای اختلالات تنفسی مرتبط با خواب
- تعیین علت عدم کارایی و اثربخشی درمان اختلال خواب
تست خواب مطمئن ترین راه برای تشخیص بهتر اختلالات خواب است. چنانچه تصور می کنید ممکن است به انجام تست خواب نیاز داشته باشید، با یک متخصص اختلال خواب مشورت کنید.
به طور کل 4 نوع تست خواب وجود دارد که به شرح زیر می باشند:
- PSG. یک تست شبانه تشخیصی است که بر خواب و انواع عملکرد های بدن در طول خواب، از جمله الگوهای تنفسی، سطح اکسیژن در خون، ریتم های قلب و حرکات اندام ها نظارت کلی دارد.
- تست سنجش خواب آلودگی در طول روز (MSLT). تستی است که برای تشخیص نارکولپسی و اندازه گیری میزان خواب آلودگی روزانه مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع تست اندازه گیری می کند که چقدر طول می کشد تا در موقعیت های مختلف در طول روز به خواب بروید. این تست همچنین بر سرعت ورود به خواب REM و به میزان آن نظارت می کند. برای اطمینان از نتایج دقیق، MSLT را باید در صبح روز بعد از تشخیص PSG انجام دهید.
- تست دو شبه PSG و تیتراسیون CPAP. در شب اول، نظارت کلی و ارزیابی تشخیصی خواهید داشت. اگر آپنه خواب تشخیص داده شود، در شب دوم لازم است برای تعیین فشار هوای مناسب دستگاه CPAP (فشار هوای مداوم مثبت) در کلینیک اقامت داشته بداشید. این دستگاه، هوا از طریق یک ماسک بینی مخصوص طراحی شده انتقال می دهد.
- تست PSG و تیتراسیون CPAP در یک شب. زمانی که متخصص خواب، آپنه خواب متوسط یا شدید تایید کرد یا در طول بخش اول تست شبانه به شدت به آن مشکوک شد، این تست انجام می شود. نیمه دوم شب نیز صرف تعیین فشار CPAP مورد نیاز برای پیشگیری از آپنه می گردد.
تجهیزات مورد استفاده در تست خواب
الکترودهای سطح چسبنده بر روی صورت، پوست سر، سینه و سایر اندام های شما قرار می گیرد. این الکترودها، سیگنال های الکتریکی که توسط مغز و فعالیت عضلانی تان تولید می شود را به تجهیزات اندازه گیری ارسال می کنند. سپس، در حالی که شما خوابیده اید، این سیگنال ها به صورت دیجیتالی ضبط می شوند. این سنسور ها فعالیت مغز، ضربان قلب، ریتم قلب و فشار خون را نیز ثبت می کنند.
سایر تست ها و تجهیزات
- EEG (الکتروانسفالوگرام) برای اندازه گیری و ثبت فعالیت مغز موج
- EMG (الکترومیوگرام) برای ثبت فعالیت های عضلانی مانند تیک ها و پرش های صورت، دندان قروچه و حرکات پا؛ این روش همچنین به تعیین میزان خواب REM نیز کمک می کند.
- EOG (الکترواکولوگرام) برای ضبط حرکات چشم؛ این حرکات در تعیین مراحل مختلف خواب، به ویژه در مرحله خواب REM بسیار مهم هستند.
- EKG (الکتروکاردیوگرام) برای ثبت ضربان و ریتم قلب
- سنسور بینی جریان هوا برای ثبت جریان هوا
- میکروفون برای ثبت فعالیت خروپف
در طول تست خواب چه اتفاقی می افتد؟
تجربه شما در شب تست خواب چگونه خواهد بود؟
در روز تست، به شما اتاق خواب خصوصی در مرکز خواب یا بیمارستانی اختصاص داده می‌شود که در آن از محیط راحتی برخوردار هستید. هدف این است که تا حد امکان به خواب طبیعی شما نزدیک باشد. اتاق شما به تجهیزات نظارتی پیشرفته‌ای مجهز است که به ثبت رفتار و وضعیت شما در خواب کمک می‌کنند.
در کنار اتاق خواب شما، بخش نظارتی مرکزی قرار دارد که تکنسین‌های متخصص از طریق مانیتورها شما را کنترل می‌کنند. این تکنسین‌ها در تمام طول شب فعالیت‌های بدنی و حرکات شما را زیر نظر دارند تا اطمینان حاصل شود که داده‌های به‌دست‌آمده دقیق و جامع هستند.
تجهیزات متصل به شما: ناراحتی موقت برای یک نتیجه ماندگار
برای ثبت اطلاعات مختلف، الکترودها و حسگرهای متعددی به نقاط مختلف بدن شما متصل می‌شوند. این حسگرها ممکن است در ابتدا کمی ناراحت‌کننده باشند، اما بعد از گذشت مدتی به آن‌ها عادت می‌کنید. تکنسین‌ها تمام تلاش خود را می‌کنند که تجهیزات تا حد ممکن راحت باشند و شما بتوانید با آرامش به خواب بروید.
نکاتی برای آمادگی پیش از تست خواب
موارد زیر کمک می‌کنند تا بهترین نتیجه از تست خواب حاصل شود. این نکات به کاهش هرگونه اختلال و افزایش دقت نتایج تست کمک می‌کنند:
- روز خود را مثل همیشه شروع کنید: سعی کنید به فعالیت‌های روزانه خود بپردازید و از تغییرات ناگهانی در روال معمولتان اجتناب کنید. این کار به تنظیم بدن و ذهن شما کمک می‌کند و باعث می‌شود شب به راحتی به خواب بروید.
- از چرت زدن خودداری کنید: حتی اگر احساس خستگی می‌کنید، در طول روز چرت نزنید. این کمک می‌کند شب راحت‌تر به خواب بروید و تست خواب با دقت بیشتری انجام شود.
- بعد از ناهار کافئین مصرف نکنید: نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه، چای، نوشابه و برخی از نوشیدنی‌های انرژی‌زا را بعد از ناهار مصرف نکنید. کافئین می‌تواند خواب شما را مختل کرده و بر نتایج تست تأثیر بگذارد.
- دوش بگیرید و از محصولات مو پرهیز کنید: دوش گرفتن باعث می‌شود پوست و موهای شما تمیز باشند که این امر به بهبود چسبندگی الکترودها کمک می‌کند. از اسپری‌ها و ژل‌های مو نیز اجتناب کنید، زیرا این محصولات می‌توانند اتصال الکترودها را مختل کنند و در نتیجه داده‌ها با دقت کمتری ثبت شوند.
- مشورت درباره داروهای مصرفی: اگر داروهای خاصی مصرف می‌کنید، حتماً با پزشک خواب خود مشورت کنید. برخی داروها ممکن است بر الگوهای خواب تأثیر بگذارند و پزشک ممکن است توصیه کند به طور موقت مصرف آن‌ها را قطع کنید یا تنظیم کند.
پس از تست خواب: مراحل بعدی
پس از اتمام شب تست خواب، تجهیزات از شما جدا می‌شوند و معمولاً می‌توانید صبح زود به خانه برگردید. پس از بررسی داده‌ها توسط تیم پزشکی، نتایج و تحلیل دقیق آن‌ها در اختیارتان قرار می‌گیرد. پزشک نتایج تست را با شما بررسی خواهد کرد و در صورت لزوم برنامه درمانی مناسبی را پیشنهاد می‌دهد.
