آپنه انسدادی خواب (OSA) اختلالی است که با مسدود شدن راه های هوایی در طول خواب منجر به مختل شدن تنفس و خروپف بیش از حد می گردد. بر اساس تحقیقاتی در ایالات متحده، حدود 3 تا 7 درصد افراد به این اختلال مبتلا هستند که بزرگسالان سهم بیشتری از آن دارند.
در بسیاری از موارد، آپنه یا وقفه تنفسی، به وسیله افتادن بافت پشت گلو ایجاد می شود. هنگامی که به خواب می روید، ماهیچه های راه هوایی فوقانی، شل و ریلکس می شوند. اگر بر روی کمر تان بخوابید، گرانش می تواند زبان را به عقب بر گرداند. این امر، راه هوایی را تنگ می کند، و به موجب آن، میزان هوایی که می تواند به ریه های شما برسد را کاهش می دهد. راه هوایی تنگ، با به ارتعاش در آوردن بافت پشت گلو حین تنفس، موجب خروپف می شود.
آپنه انسدادی خواب می تواند موجب بیدار شدن شما در صبح با احساس خستگی و کسالت شود، حتی اگر یک شب کامل را به خوبی خوابیده باشید. از این رو، ممکن است در طول روز احساس خستگی و مشکل در تمرکز داشته باشید یا حتی ممکن است به طور ناخواسته به خواب بروید. این بدان علت است که بدن شما چندین بار در طول شب بیدار شده است، هر چند ممکن است شما از این بیداری آگاه نباشید.
بسیاری از عوامل، از جمله کوچک بودن راه های هوایی، احتقان بینی و مصرف سیگار یا الکل می توانند احتمال ایجاد آپنه خواب را افزایش دهند. اما آنچه که بیشترین دخالت را در زمینه بروز این وضعیت دارد، اضافه وزن است.
در واقع، حدود نیمی از افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب دارای اضافه وزن هستند و از این رو محققان را بر آن داشته که در خصوص ارتباط بین اضافه وزن و این اختلال، تحقیقات و بررسی های بیشتری انجام دهند.
چگونه افزایش وزن منجر به آپنه انسدادی خواب می شود؟
با وجودی که همه افرادی که دارای اضافه وزن هستند، آپنه خواب ندارند، اما اضافه کردن چند کیلو وزن بیشتر باعث افزایش احتمال ابتلا به این اختلال می شود. این بدان علت است که افزایش وزن می تواند منجر به تجمع چربی در ناحیه گردن و مانع از تنفس کشیدن شده و در نهایت منجر به آپنه انسدادی خواب شود. به همین علت، کاهش وزن یکی از اولین روش های درمان سبک زندگی است که پزشکان هنگام درمان آپنه انسدادی خواب توصیه می کنند: از دست دادن 10 درصد وزن بدن تان می تواند به طور قابل توجهی موجب بهبود وضعیت و یا حتی درمان کامل این اختلال شود.
آیا آپنه خواب هم می تواند باعث افزایش وزن شود؟
بله؛ ابتلا به آپنه خواب نیز می تواند به افزایش وزن منجر شود و افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب شدید، نسبت به افرادی که آپنه انسدادی خواب کمتری دارند، احتمال بیشتری برای به دست آوردن وزن بیشتر دارند. کيفيت ضعیف خواب بر تولید هورمون های تحریک کننده اشتها تأثیر مي گذارند. آپنه انسدادی خواب همچنین مي تواند موجب خواب آلودگی روزانه شود، در نتیجه همه این موارد، فعالیت بدنی کاهش می یابد. متأسفانه، این امر همچنین می تواند کاهش وزن را برای افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب دشوار سازد.
اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید و معتقدید که ممکن است آپنه خواب داشته باشید، با پزشک خود مشورت کنید. او می تواند شما را به یک متخصص خواب ارجاع دهد. متخصص خواب نیز ممکن است درمانی مانند فشار هوایی مداوم مثبت (CPAP) را برای تان تجویز کند. این ابزار شبیه یک ماسک است که در طول کل شب به صورت زده می شود و از فشار هوا برای باز نگه داشتن راه هوایی استفاده می کند و به جلوگیری از خروپف کمک شایانی می کند.
خود آزمون آپنه خواب
سوالات زیر به شما کمک می کند تا خطر ابتلا به آپنه خواب را در خود ارزیابی کنید:
- آیا هر یک از این مشکلات زیر را تجربه کرده اید؟
- خواب آلودگی روزانه
- خواب بی کیفیت
- خستگی مفرط
- بیخوابی
- آیا تا به حال با صدای خفگی یا نفس نفس زدن خود از خواب بیدار شده اید؟
- آیا تا به حال شریک زندگی تان متوجه خروپف یا وقفه تنفسی شما شده است؟
- آیا هر یک از این علائم زیر را دارید؟
- بیدار شدن در شب برای رفتن به دستشویی
- سردرد صبحگاهی
- سختی در تمرکز
- از دست دادن حافظه
- کاهش میل جنسی
- تحریک پذیری
- آیا هر یک از این ویژگی های فیزیکی زیر را دارید؟
- چاقی – شاخص توده بدنی (BMI) 30 به بالا
- بزرگ بودن سایز گردن – بیشتر از 43 سانتی متر در مردان و بیشتر از 40 سانتی متر در زنان
- بزرگ بودن زبان یا لوزه ها
- فک کوچک و عقب
- پولیپ بینی یا انحراف بینی
- آیا شما هر یک از این مشکلات پزشکی زیر که در افراد مبتلا به آپنه خواب شایع است را دارید؟
- فشار خون بالا
- اختلالات خلقی
- بیماری عروق کرونر
- سکته مغزی
- نارسایی احتقانی قلب
- حمله قلبي
- فیبریلاسیون دهلیزی
- دیابت نوع 2
پاسخ به این سوالات به شما کمک می کند علائم شایع آپنه خواب را در خود تشخیص دهید.
شما همچنین می توانید با مراجعه به لینک زیر ابتلا به آپنه خواب را در خود تشخیص دهید و شدت آن را ارزیابی کنید:
این منبع به شما کمک می کند علائم شایع آپنه خواب را در خود تشخیص دهید. همچنین به شما در درک عوامل خطر برای این بیماری مزمن کمک می کند. پرسشنامه مندرج در این لینک را تکمیل و در صورت لزوم چاپ کنید تا درباره احتمال آپنه خواب خود با پزشک تان بحث و گفتگو کنید.
از بی خوابی رنج میبرید؟ تاکنون چیزی درباره تست خواب شنیده اید؟
هنگامی که آپنه خواب بدون درمان رها شود، می تواند منجر به فشار خون بالا، دیابت نوع 2 و ناراحتی قلبی شود، بنابراین بسیار حائز اهمیت است که با پزشک خود در تعامل باشید تا بتوانید این اختلال را به طور کامل بهبود بخشید.
چنانچه تصور می کنید که ممکن است آپنه انسدادی خواب داشته باشید، همین امروز با کلینیک خواب ما تماس بگیرید.
شاد و سلامت باشید.
تحقیق و ترجمه: مینو زرفش
