آپنه خواب به طور فزاینده ای به عنوان یک نگرانی برای سلامت جهانی شناخته می شود که اثرات جانبی بالقوه ای در انواع سیستم ها، از جمله پیامد های قلبی عروقی، دیابت و بیماری مزمن انسدادی ریه در بر دارد. در بیماران مبتلا به آپنه خواب، هیپوکسمی متناوب باعث التهاب و آسیب های اندوتلیال، افزایش فعالیت سیستم سمپاتیک و فشار خون بالا می شود. علاوه بر این، خواب آلودگی روزانه، اختلال عصبی-شناختی و افزایش تصادفات ناشی از افزایش خواب آلودگی، واضح ترین پیامدهای سلامتی ناشی از آپنه خواب می باشد.
درست به اندازه آپنه خواب، افزایش سن جمعیت و اپیدمی شدن چاقی نیز در افزایش تعداد بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه (CKD) و نارسایی مزمن کلیه (ESRD) موثر است.
میزان تخمینی شیوع بیماری مزمن کلیه در بین بزرگسالان سراسر جهان بین 8٪ تا 16٪ است. این وضعیت ممکن است در اثر بیماری های قلبی عروقی و عفونت ها منجر به مرگ زودرس شود یا به تا سر حد نارسایی مزمن کلیه پیشرفت کند. تخمین زده شده است که تا سال 2030 تقریبا دو میلیون نفر نیاز به درمان پیوند کلیه خواهند داشت. تایوان دارای بیشترین شیوع نارسایی مزمن کلیه در جهان است. در بسیاری از مطالعات قبلی ارتباط بین اختلالات تنفسی مرتبط با خواب، مانند آپنه و هر دو بیماری مزمن کلیوی و پروتئینوری نشان داده شده است. علاوه بر این، برخی مطالعات خرد نشان می دهد عملکرد کلیه با استفاده از دستگاه های فشار مداوم مثبت هوایی بهبود می یابد. با این وجود، بسیاری از این مطالعات با حجم نمونه های کوچک، طرح های مطالعه مقطعی، گروه های مقایسه ای نامناسب و تنظیم ناکافی برای مخالفان به طور بالقوه محدود شده اند. بنابراین، گزارشات استخراج شده از مطالعات متعدد نشان می دهد که آپنه خواب یک عامل خطر مستقل برای بیماری مزمن کلیه به شمار می رود.
بررسی ارتباط آپنه خواب با بیماری های کلیه
گروهی از محققان در یک مطالعه بزرگ پایگاه ملی تحقیقات بیمه بهداشت و درمان تایوان (NHIRD) همکاری کردند تا میزان آپنه خواب مرتبط با بیماری مزمن کلیوی و نارسایی مزمن کلیه را بررسی کنند. آنها 4674 بزرگسال را که به تازگی از سال 2000 تا 2010 در ابتلا به آپنه خواب تازه تشخیص داده شده بودند را تجزیه و تحلیل کردند، و با توجه به جنس، سن و سال دریافت خدمات پزشکی، با 23370 بزرگسال بدون مشکل آپنه خواب مقایسه کردند. بیماران آپنه خواب به طور قابل توجهی افزایش نرخ چند ابتلایی داشتند. منحنی بقا کاپلان-مایر نشان می دهد که میزان بقاء بیماری مزمن کلیه و نارسایی مزمن کلیه در آپنه خواب به میزان قابل توجهی پایین تر از گروهی است که آپنه خواب ندارند. محققان با استفاده از مدل خطرات متناسب Cox، دریافتند که بیماران مبتلا به آپنه خواب به میزان تقریبا دو برابر افزایش شیوع بیماری مزمن کلیه و نارسایی مزمن کلیه دارند. خطر ابتلا به بیماری مزمن کلیه در بیماران مبتلا به آپنه خواب در هر دو جنس وجود داشت، در حالی که خطر ابتلا به نارسایی مزمن کلیه در بیماران مبتلا به آپنه خواب تنها در زنان وجود داشت. با توجه به این که مرگ یک عامل خطر بالقوه برای بیماری مزمن کلیه است، مدل رگرسیون ریسک رقابت این یافته ها را به طور کلی تایید کرد. جالب توجه است، اگر چه با مدل رگرسیون ریسک رقابت برخی از تفاوت ها بین زنان و مردان آشکار شد، اما به دلیل آپنه خواب در کل گروه یا مردان، خطر ابتلا به نارسایی مزمن کلیه افزایش قابل توجهی نداشت اما در زنان این گونه بود.
این مطالعه چندین نقطه قوت داشت که در مطالعات قبلی منتشر شده کشف نشد. محققان این مطالعه نه تنها با عوامل خطر شناخته شده برای بیماری مزمن کلیه نظیر فشار خون بالا و دیابت، بلکه بسیاری از شرایط مرتبط دیگر با آپنه خواب نیز تعدیل شدند که ممکن است رابطه بین آپنه خواب و بیماری مزمن کلیه را به خوبی نشان داده باشد. رویکرد آماری، یافته های استخراج شده از گزارشات را نه تنها تقویت می کند، بلکه همچنین تحلیل حساسیت را افزایش می دهد که در آن یک عامل غلط دیگر با فرض یک اثر خطر مشابه به عنوان بیماری مزمن کلیه می تواند به مدل اضافه شود. استفاده از مدل رگرسیون ریسک رقابت همچنین نتایج را با توجه به مرگ به عنوان یک ریسک رقابتی برای بیماری مزمن کلیه و نارسایی مزمن کلیه تقویت کرد.
این مطالعات بزرگ مشاهده ای با استفاده از ادعاهای اداری، دارای چندین محدودیت است. اول این که عدم وجود اطلاعات در مراحل مختلف بیماری مزمن کلیه با استفاده از کد های مختلف ICD-9-CM غیرقابل تشخیص، خطری برای سطوح مختلف بیماری مزمن کلیه محسوب می شود. در ارتباط بودن آپنه خواب با افزایش شدت بیماری مزمن کلیه شواهد قوی تری برای رابطه بین آپنه خواب و بیماری مزمن کلیه می طلبد. دوم، فقدان اطلاعات جمعیت شناختی بر شاخص توده بدنی (BMI)، سابقه مصرف دارو و وضعیت سیگار کشیدن، همه عوامل مهمی در بیماری مزمن کلیه است که این مطالعه محدودیت ندارد. با این حال، این گروه تحقیقاتی اشاره کردند که در تلاش هستند تا عوامل دیگری نظیر نقرس و بیماری های سیستم اسکلتی عضلانی و بافت همبند را نیز تنظیم کنند که هر دو به شدت با مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مرتبط هستند؛ و بیماری مزمن انسدادی ریه، که به شدت با سیگار کشیدن مرتبط است و همچنین چاقی (به جای BMI). سوم این که ارتباط بین مزمن کلیه و نارسایی مزمن کلیه ممکن است ناشی از تفاوت در تشخیص بین آپنه خواب و خواب غیر آپنه ای باشد. به عنوان مثال، پزشکان به اندازه کافی برای نمایش و تشخیص بیماران مبتلا به سکته می توانند به آزمایش های دیگر بیماری های مزمن با عوامل خطر مشترک مانند بیماری مزمن کلیه توجه کنند. با این حال، ارتباط مشاهده شده بین آپنه خواب و نارسایی کلیه نگرانی های خود را کاهش می دهد و ارتباط بین آپنه خواب و بیماری کلیه به علت تشخیص است. انتظار می رود وجود نارسایی کلیه به طور مشابه در بین پزشکان و متخصصان دیده شود، زیرا این تشخیص با دیالیز یا مرگ مرتبط است. در نهایت، از آنجا که تایوان نرخ قابل ملاحظه ای در ابتلا به مزمن کلیه و نارسایی مزمن کلیه به نسبت به آنچه در بسیاری از کشورهای جهان یافت می شود، دارد، مشاهدات این مطالعه را می توان به کشورهای گسترش نیافته دیگر نیز تعمیم داد. با این حال، اپیدمی نارسایی کلیه، یافته های مربوط به آپنه خواب و بیماری کلیوی را در تایوان و به طور بالقوه در سطح جهانی پر رنگ تر می کند.
نتیجه گیری
این مطالعه، که در ادامه یافته های مطالعاتی قبلی است نشان می دهد که ارتباط معنی داری بین آپنه خواب و بیماری مزمن کلیه وجود دارد. تفاوت جنسیتی موجود در مدل رگرسیون ریسک رقابت نشان می دهد که آپنه خواب، افزایش خطر ابتلا به بیماری مزمن کلیه را در هر دو جنس و همچنین نارسایی کلیه را تنها در زنان، به دنبال دارد. با توجه به این یافته ها، به نظر معقولانه می رسد که غربالگری بیماری مزمن کلیه در بیماران مبتلا به آپنه خواب با آزمایشات منظم عملکرد کلیه (کراتینین و برآورد کردن میزان فیلتراسیون گلومرولی) و همچنین نسبت تصادفی آلبومین یا کراتینین ادرار و ارزیابی پروتئینوری، به طور مرتب انجام شود. با شناسایی و تشخیص بیماری کلیوی در مراحل اولیه می توان از پیشرفت آن در جهت نارسایی کلیه در جمعیت با خطر بالا آپنه خواب جلوگیری کرد. چنین اقداماتی ممکن است شامل افزایش کنترل فشار خون، مصرف داروهای کاهش دهنده پروتئینوری، ترک مصرف سیگار، اصلاح سبک زندگی و درمان های بالقوه متمرکز در درمان آپنه خواب باشد. علاوه بر این، یافته های این تحقیق بزرگ مربوط به آپنه خواب در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه نشان می دهد که مطالعات بیشتری برای تعیین این که آیا چنین مداخلاتی به پیشرفت های دفاعی و بهبود بقا کمک می کند یا نه، مورد نیاز است.
دوست عزیز، شما همچنین می توانید در کنار درمان بیماری کلیوی خود با متخصص اختلالات خواب در کلینیک خواب ما تماس حاصل نمایید.
شاد و سلامت باشید.
تحقیق و ترجمه: مینو زرفش
