علائم اختلال رفتاری خواب REM – از تشخیص تا درمان

اختلال رفتاری خواب REM – بررسی و آمار

اختلال رفتاری خواب REM یا RBD یک پاراسومنیا است. پاراسومنیا شامل وقایع ناخواسته ای می شود که در هنگام خواب اتفاق می افتد.

اختلال رفتاری خواب REM زمانی اتفاق می افتد که وقتی خواب  هستید به رویاهایتان جامه عمل بپوشانید. این رویاها که بسیار واقعی و زنده به نظر می رسند اغلبا باعث می شوند که توسط فرد اجرا شوند. این واکنش ها در مواردی حتی می توانند خشونت آمیز باشند و شاید در طی زمان بدتر شوند.اپیزودها در ابتدا میتوانند خفیف بوده و در طول زمان شدت یافته و خشن تر شوند. اغلب افراد  برای سالها  اختلال RBD را نادیده میگیرند و توجه خاصی به آن نمیکنند اما در بعضی موارد ممکن است باعث آسیب  به خود و دیگران شوند.و هر فردی که شریک زندگی اش دچار این اختلال است صدمه ببیند.

اختلال رفتاری خواب REM را می توان با وحشت شبانه و یا راه رفتن در خواب اشتباه گرفت. در این گونه اختلالات نام برده شده ، فردی که خواب است اغلبا هنگام بیدار شدن گیج و منگ است و به سرعت هوشیاری خود را بدست نمیآورد. اما بالعکس، معمولا یک فردی که  مبتلا به اختلال رفتاری خواب REM است که هنگامی که بیدار می شود، او همچنان قادر به یادآوری جزئیات واضح و روشنی از رویای زنده اش است.

معمولا جزئیات رویا با رفتار غیر معمول و ناهنجار رخ داده در هنگام اپیزودهای اختلال رفتاری خواب REM  هماهنگ است. این اقدامات صورت گرفته در حین خواب ممکن است شامل هر کدام از موارد زیر باشد:

• داد زدن
• فحش دادن
• حرکات نوسانی انجام دادن
• چنگ زدن
•  مشت کوبیدن
• لگد زدن
• پریدن
• جستن
• دویدن

به عنوان مثال، مردی که مبتلا به اختلال رفتاری خواب REM است ممکن است اگر در رویا در حال فوتبال بازی کردن باشد از تخت خود بیرون پریده و شیرجه بزند که از گل شدن توپ جلوگیری کند.یا ممکن است تصور کند توسط یک مهاجم تعقیب می شود.و این ها میتواند موجب این شوند که فرد از تختخواب  خود بیرون پریده و بدود. افراد مبتلا به RBD به ندرت راه می روند ویا اینکه چشمانشان باز باشد و یا اتاق را ترک کنند. این ها همه نشانه های رایج در خواب راه رفتن است. اپیزودهای اختلال رفتاری خواب REM شامل  شامل خوردن یا آشامیدن نمی شوند. و همچنین حاوی فعالیت جنسی یا رفتن به دستشویی نیستند.

اپیزودهای RBD در هنگام مرحله ی خواب (REM)  یا همان حرکت سریع چشم رخ می دهد.  یک خواب طبیعی و معمول  شامل یک مجموعه از اپیزودهای رویای REM می شود. این ها هر یک ساعت و نیم الی دو ساعت یکبار هر شب رخ میدهند. این بدان معنی است که یک اپیزود RBD برای اولین بار حداقل 1 ساعت و  ½ پس از به خواب رفتن ظاهر می شود. این حالت ممکن است تا زمان بیدار شدن در صبح همچنان ادامه یافته و اپیزودها پدیدار شوند.اپیزودهای RBD فعال ممکن است حتی تا 4 بار در هر شب رخ دهند. و در موراد خفیف ممکن است به ندرت به صورت یک بار در هفته یا در ماه ظاهر شوند. اختلال رفتاری خواب REM به طور معمول در طی چرت زدن پدید نمی آیند.

داشتن اختلال رفتاری خواب REM به خودی خود موجب خواب آلودگی طی روز  و یا بی خوابی در فرد نمی شود. اما اغلب ریشه در سایر اختلالات خواب  داشته و همراه با آنها یافت می شود. و آن اختلالات هستند که ممکن است موجب خواب آلودگی روزانه شود. نمونه هایی از این اختلالات عبارتند از:

• آپنه خواب
• اختلال حرکتی دوره ای اندام ها
• نارکولپسی

اپیزودهای اختلال رفتاری خواب REM میتواند خواب شریک زندگی فرد را مختل کند و از همین طریق است که فرد میتواند از داشتن اختلال RBD خود مطلع شود.افرادی که مبتلا به این اختلال هستند هنگامی که بیدار می شوند از دست دیگران به اندازه ی دیگر اختلالات خشمگین  و پرخاشگر نمی شوند.RBD یک مشکل پزشکی است و اختلال روانپزشکی محسوب نمی شود.و افراد مبتلا به آن معمولا مشکلات روانی ندارند.

اختلال رفتاری خواب REM – علائم و عوامل خطرزا

کسی که اختلال رفتاری خواب REM دارد ممکن است:

• ضربه بزند، بپرد، مشت بزند،بکوبد، فریاد بزند، و یا خیز برداشته و جست بزند از تخت در حالی که  هنوز در خواب به سر میبرد.
• ممکن است شریک زندگی داشته باشند که نگرانی در مورد رفتارهای غیر معمول او را در هنگام خواب بیان کنند.
• اقداماتی را انجام دهند که منطبق بر رویاهای زنده شان است که به وضوح به یاد می آورند.
• فعالیت هایی در خواب داشته باشند  که موجب آسیب به خود یا شریک زندگی شان  شود.

عوامل خطرزا

اختلال رفتاری خواب REM اغلبH در مردان اتفاق می افتد. این  عارضه می تواند در هر سنی پدیدار شود. اما اغلبا پس از 50 سالگی در مردان ظاهر می شوند.  بروز این  اختلال در زنان و کودکان غیر معمول است و کمتر از یک درصد از مردم آن را دارا می باشند. این اختلال معمولا در افراد مسن ظاهر می شود. RBD  اغلبا در افراد مبتلا به اختلالات نورولوژیک دیده می شود. در افرادی که یکی از بیماری های زیر را دارند، میزان ابتلا بالاتر است:

• بیماری پارکینسون (33٪)
• آتروفی سیستم چندگانه  یا همان ام اس ای (90٪)

افراد  دریافته اند که ابتلا به اختلال رفتاری خواب REM  میتواند بعد از چندین سال باعث گسترش بیماری پارکینسون شود. افرادی که RBD دارند باید  مراقب علائم پارکینسون مانند لرزش باشند.

افراد مبتلا به اختلال رفتاری خواب REM در معرض خطر بیشتر اختلالات خواب هستند نظیر:

• نارکولپسی
• اختلال حرکتی دوره ای اندام ها
• آپنه خواب

RBD همچنین می تواند به عوامل دیگر مرتبط باشد که شدت خواب REM را افزایش می دهد. این موارد عبارتند از:

• پرهیز از الکل
• محرومیت خواب
• تومورهای ساقه مغز
• سکته 
• مصرف داروهای معین

بروز اپیزودهای اختلال رفتاری خواب REM ممکن است به سبب موارد زیر افزایش یابد:

• محرومیت خواب یا محرومیت از خواب REM
• دیگر اختلالات خواب 
•  مصرف الکل
•  استفاده از برخی از داروها

وجود پیوند ژنتیکی با اختلال رفتاری خواب REM هنوز تشخیص داده نشده است.

اختلال رفتاری خواب REM – تشخیص و درمان

RBD  اختلالی است که در طول زمان می تواند بدتر شود. این عارضه می تواند  خواب شما یا شریک خوابتان را در معرض خطر قرار دهد. RBD همچنین مرتبط با سایر مشکلات پزشکی است. اگر فکر می کنید که ممکن است اختلال حرکتی خواب REM داشته باشید، بهتر است  با پزشکتان  مشورت کنید.

دکتر درباره سابقه پزشکی تان از شما سوال خواهد پرسید.  همچنین پیشینه ی سلامتی خانوادگی تان می تواند جزئیات مهمی را  به دکتر ارائه دهد. دکتر  معاینات  کاملی اصولا باید بر روی شما انجام خواهد داد که شامل معاینه نورولوژیک  نیز می شود. از شما  ممکن است خواسته شود که یک دفترچه یادداشت برداشته و اطلاعات خواب خود را در آن بنویسید. این اطلاعات پیشروی شما را قبل و بعد از درمان کنترل خواهد کرد.  دکتر از شما میخواهد که خوابتان را با مقیاس  خواب آلودگی اپوورث(Sleepiness Epworth )ارزیابی کنید. این  تست نشان می دهد چگونه خواب شما بر زندگی روزمره تان تأثیر می گذارد. اطمینان حاصل کنید که پزشک خود را از مصرف هر یک از موارد زیر چه در زمان گذشته و چه زمان حال مطلع کنید:

• مواد مخدر
• الکل
• داروها

اگر دچار اختلال خواب هستید،  حتما به دکترتان بگویید. شاید نیاز باشد که به  یک متخصص مغز و اعصاب  مراجعه کنید.

انجام آزمون های دیگری ممکن است مورد نیاز باشد اگر آزمایش پزشکی شما چیزی غیر طبیعی نشان دهد. افراد مبتلا به RBD در معرض خطر اختلالات خواب دیگر قرار دارند. در نتیجه، پزشک شما احتمالا یک تست خواب شبانه را  برایتان تجویز میکند. این تست پلی سومنوگرافی نامیده می شود. در این تست نمودار امواج مغزی شما، ضربان قلب و تنفس را  وقتی خواب هستید بررسی و ثبت میکند. این  تست همچنین سوابق حرکتی دست ها و پاهایتان را نشان  داده و ظبط  میکند. در پلی سومنوگرافی دیگر اختلالات خواب نیز بررسی شده تا از وجودشان مطلع شوند و مشخص می کنند که کدام اختلالات به خوابتان مرتبط اند. نمونه هایی از این اختلالات شامل آپنه خواب و اختلال حرکتی اندام ها است. در تست خواب  تمامی مراحل خواب شما  را در ویدئو ضبط خواهند کرد. این کار باعث می شود اگر از رختخواب بیرون می آیید و  یا در طول شب کاری غیرمعمول انجام میدهید را ببینید.

اختلال رفتاری خواب REM به درمان با داروها پاسخ می دهد و اغلبا کلونازپام استفاده می شود. با این حال، درمان نیز به رعایت موارد زیر نیاز دارد:

1) احتیاط های ایمنی در اتاق خواب

• جابه جایی اشیاء را از کنار بستر بیمار که شامل پاتختی، لامپ ها یا سایر اشیائی است که می توانند باعث آسیب شوند.
•  دور کردن تخت را از پنجره 
•  قرار دادن یک شی بزرگ مانند کمد در مقابل پنجره 

2) حفظ کردن کل زمان خواب طبیعی و نرمال. محرومیت از خواب باعث افزایش اختلال رفتاری خواب REM خواهد شد. سایر خواب آلودگی هایتان را نظارت کنید.

3) اجتناب از  مصرف برخی داروها و الکل. چرا که می توانند باعث بروز و یا افزایش RBD شوند.

4) درمان سایر اختلالات خواب  و یا هر اختلال خواب دیگری که باعث مختل شدن خوابتان شده و موجب افزایش RDB می شود. 

 5) نظارت منظم بر روی تمامی علائم عصبی داشته و پیگیری کنید. این  علائم شامل لرزش یا سایر نشانه های پارکینسون می شود.

محقق و مترجم: محجوبه فاموری