بیماران مبتلا به اختلالات خواب اغلب به دنبال کمک پزشک یا متخصصی هستند که به طور معمول از آن ها تست خواب به عمل بیاورد. تست خواب می تواند اطلاعات تشخیصی مهمی در مورد چرخه خواب، سطح اکسیژن، میزان و طول وقفه های تنفسی در حین خواب به پزشکان ارائه دهد.
اما رابطه بین آپنه خواب و میزان اکسیژن پایین در طول خواب چیست؟ چگونه آپنه خواب موجب بی نظمی در اکسیژن رسانی می شود؟ و چگونه این امر می تواند بر سلامت کلی ما تاثیر بگذارد؟
آپنه خواب چیست؟
یکی از شایع ترین اختلالات خواب که در افرادی که دچار مشکلات خواب هستند تشخیص داده می شود، آپنه انسدادی خواب یا همان آپنه خواب است. این وضعیت بیش از میلیون ها نفر را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند مشکلی بسیار جدی باشد. اطلاعات جمع آوری شده در طول تست خواب می تواند پزشک را در تشخیص این اختلال راهنمایی کند.
تجربه یکی از مراجعین تست خواب در کلینیک ما تحت نظر دکتر مصطفی امیری، فلوشیپ اختلالات خواب را در ویدئوی زیر ببینید:
آپنه خواب زمانی اتفاق می افتد که یک انسداد در جریان هوای گلو در هنگام خواب وجود داشته باشد. یعنی زمانی که فرد در خواب است، بافت های راه هوایی فوقانی روی هم می افتد. هنگامی که این اتفاق می افتد، تنفس به مدت 10 ثانیه و حتی تا یک دقیقه یا بیشتر متوقف می شود.
افرادی که دارای آپنه خواب هستند، این اپیزود ها را به طور مکرر و مداوم و حتی گاهی صدها بار در طول یک شب تجربه می کنند. و درحالی که فرد می تواند حین وقوع اپیزود های وقفه تنفسی حین خواب، کاملا از آنها بی اطلاع باشد و به طور کامل خواب باشد، اما اغلب فردی که در کنارش خوابیده است متوجه می شود و ممکن است فرد را بیدار کند.
فرد در طول اپیزود های آپنه خواب، هوای کمتر را دریافت می کند و همین امر موجب کاهش میزان اکسیژن بدن می شود. سطوح اکسیژن خون ممکن است به طور مکرر کاهش یابد. این کاهش اکسیژن، بی نظمی اکسیژن نامیده می شود. این حالت، در اغلب موارد حدود 3 یا 4 درصد (و گاهی اوقات خیلی بیشتر) با آپنه خواب در ارتباط است.
هنگامی سطح اکسیژن غیر طبیعی در نظر گرفته می شود که کاهش آن زیر 88 درصد رسیده باشد. زمانی که سطوح اکسیژن پایین تر از 80 درصد نیز باشد به شدت غیر طبیعی در نظر گرفته می شود. هنگامی که میزان اکسیژن در طی شب به مدت بیش از 5 دقیقه کاهش یابد، این وضعیت را هیپوکسمی می نامند.
علائم و نشانه های آپنه خواب
به علت تنفس مختل شده در خواب، آپنه خواب می تواند موجب شود فرد در روز بعد احساس خستگی و خواب آلودگی کند. علاوه بر این، چنانچه آپنه خواب بدون درمان رها شود، می تواند موجب بروز هر یک از علائم و نشانه های زیر شود:
- فشار خون بالا
- خروپف با صدای بلند
- بیماری قلبی و عروقی
- افزایش وزن
- مشکلات حافظه
- کسالت و بی حالی
- ضعف جنسی
- سردرد
- افسردگی
- خشم و تحریک پذیری
- خشکی دهان به ویژه در هنگام بیدار شدن
- اولید صدای خرناس، نفس نفس زدن، و خفگی در طول خواب
- بی خوابی
عوامل خطر
افراد در هر سنی، با هر جنسیت و وزنی می توانند به آپنه خواب انسدادی مبتلا شوند، اما این اختلال در بین افراد زیر شایع تر می باشد:
- افراد چاق
- میانسالان (بین 40 تا 60 ساله) یا مسن تر
- آقایان
- مردان با دور گردن 43 سانتی متر یا بیشتر؛ و زنان با دور گردن 40 سانتی متر یا بیشتر
- بزرگ شدن لوزه ها و یا آدنوئید ها
- افراد سیگاری
- مصرف کنندگان الکل، آرام بخش یا داروهای مسکن
درمان آپنه خواب
برای برخی افراد، اعمال تغییراتی در سبک زندگی در اغلب موارد می تواند در درمان آپنه خواب بسیار مفید و موثر واقع شود. این تغییرات شامل موارد زیر می باشند:
- کاهش وزن: کاهش وزن اصولی و تدریجی می تواند به بهبود آپنه خواب کمک کند. در برخی موارد، اگر دلیل اصلی آپنه خواب، چاقی و اضافه وزن تشخیص داده شود، کاهش وزن حتی می تواند این اختلال را درمان کند.
- تغییر پوزیشن خواب: خوابیدن به پهلو یا به صورت دمر ممکن است آپنه خواب را بهبود بخشد؛ زیرا خوابیدن به پشت به زبان و کام نرم اجازه می دهد تا به پشت گلو حرکت کنند و راه هوایی را مسدود کنند.
- اجتناب از مصرف الکل، آرام بخش و قرص های خواب: مصرف این ها می تواند عضلات پشت گلو را شل و ریلکس کند و موجب افتادگی آن در طول خواب شود.
- پاکسازی سوراخ های بینی: با استفاده از یک اسپری سالین بینی (آب و نمک) یا مخروط شستشوی بینی (یک ظرف کوچک شبیه به آب پاش برای ریختن آب به داخل سوراخ های بینی)، می توانید حفره های بینی خود را تمیز کنید، به این ترتیب جریان هوا افزایش می یابد.
چنانچه درمان های سبک زندگی با شکست مواجه شد یا بهبودی در افزایش سطح اکسیژن خون تان حاصل نشد، درمانی که با عنوان فشار هوایی مداوم مثبت (CPAP) شناخته می شود، می تواند بسیار موثر باشد. دستگاه های CPAP هوا را در داخل بینی و یا دهان به جریان در می آورند و فشار هوا را به طور پیوسته ثابت نگه می دارد تا بدین ترتیب راه گلو باز بماند. این دستگاه مانع از افتادگی بافت پشت گلو در طول خواب شده و از بروز آپنه خواب جلوگیری می کند.
هنگامی که هر شب از سی پپ استفاده کنید، در طول روز، هوشیار تر خواهید بود. خلق و خوی شما بهبود خواهد یافت و حافظه بهتری خواهید داشت. سی پپ مانع از بروز مشکلات جدی سلامتی مرتبط با آپنه خواب مانند بیماری قلبی و سکته مغزی می گردد. حتی ممکن است همسر تان نیز بهتر به خواب رود، زیرا دیگر شما خروپف نمی کنید.
سی پپ به همراه دستگاهی با یک لوله انعطاف پذیر و یک ماسک است. اغلب، این دستگاه ها کوچک (به اندازه یک جعبه دستمال کاغذی) سبک وزن و نسبتا آرام و بی صدا هستند. شما می توانید دستگاه سی پپ را روی میز کنار تخت یا روی تخت و نزدیک خود قرار دهید.
دوست عزیز، چنانچه به طور مداوم از این مشکل رنج می برید، همین امروز با کلینیک خواب ما تماس حاصل نمایید.
شاد و سلامت باشید.
تحقیق و ترجمه: مینو زرفش
