بسیاری از اختلالات خواب با این ویژگی همراه هستند که افراد در طول روز احساس خواب آلودگی بیش از حد می کنند. هنگامی که بیماران به دلیل مشکلات خواب شان به کلینیک های خواب مراجعه می کنند، ابتدا یک پرسشنامه غربالگری به آن ها ارائه می شود که به علائم و نشانه های مشکلات می پردازد و بیماران باید آن را پر کنند. این پرسشنامه، مقیاس خواب آلودگی اپورث نام دارد.
با وجودی که غربالگری های متعددی جهت تشخیص اختلالات خواب در کلینیک ها ارائه می شود، اما مقیاس خواب آلودگی اپورث یک روش استاندارد ارزیابی در دنیای طب خواب محسوب می شود.
مقیاس خواب آلودگی اپورث چیست؟
مقیاس خواب آلودگی اپورث (Epworth Sleepiness Scale (ESS)) در سال 1991 توسط دکتر موری جانز از بیمارستان اپورث در ملبورن استرالیا معرفی شد. این مقیاس، ابزاری است مورد استفاده برای اندازه گیری میانگین میل خواب در بیماران جهت ارزیابی سطح کلی خواب آلودگی و تعیین این که آیا اختلالات خواب می تواند علت مشکلات آنها باشد یا خیر.
بیمارانی که این پرسشنامه را دریافت می کنند، سوالاتی راجع به احتمال خواب آلودگی در طی هشت وضعیت طبیعی و کم فعالیت پاسخ می دهند.
پس از این که تمام سوالات پاسخ داده شد و امتیاز کلی «احتمال خواب آلودگی» برای تولید یک عدد واحد اضافه شد، احتمال وقوع اختلال خواب در مقیاس 0 تا 24 رتبه بندی می شود. دسته بندی امتیازات به شرح زیر است:
- 0 تا 7: بعید است که بیمار به طور غیر طبیعی خواب آلوده باشد.
- 8 تا 9: بیمار به طور متوسط خواب آلودگی روزانه دارد.
- 10 تا 15: بسته به شرایط، ممکن است بیمار بیش از حد خواب آلوده باشد. بهتر است بیمار به دنبال درمان پزشکی مناسب باشد.
- 16 تا 24: بیمار بیش از حد خواب آلوده است و باید حتما درمان های پزشکی را در نظر بگیرد.
دلیل این که مقیاس خواب آلودگی اپورث یک ابزار ارزیابی استاندارد برای علائم خواب آلودگی محسوب می شود، این است که یک پرسشنامه بسیار سریع برای تکمیل است و سطح عمومی بالایی از خواب آلودگی فرد را نشان می دهد.
مقیاس خواب آلودگی اپورث به ما چه می گوید؟
این پرسشنامه سوالات را بر این اساس مطرح می کند که “چقدر احتمال دارد” یک فرد در موقعیت های کلیدی احساس خواب آلودگی کند، نه “چند وقت یکبار”. چرا که بسیاری از افراد ممکن است هر روز در این شرایط خاص قرار نگیرند. در عوض، ایده این مقیاس این است که یک نشانگر نسبی از این که چقدر یک فرد در یک روز بیداری عادی احساس خواب آلودگی می کند را به دست آورید.
عوامل متعددی وجود دارد که ممکن است موجب شود فرد در تمام طول عمر خود، بیش از اندازه خواب آلودگی داشته باشد و مقیاس خواب آلودگی اپورث قصد ندارد این عوامل را تشخیص دهد، بلکه بر این باور است که خواب آلودگی بیش از حد ممکن است یک نگرانی بهداشتی باشد که به تشخیص دقیق تر منجر می شود.
مقیاس خواب آلودگی اپورث یک ابزار تشخیصی نیست. بلکه یک ابزار ارزیابی است که پزشکان و متخصصان خواب برای تعیین این که آیا یک بیمار لازم است برای تشخیص و یا رد اختلالات خوابی که ممکن است بر زندگی روزمره آن ها تاثیر گذاشته، تست خواب انجام دهند یا خیر، از آن استفاده می کنند.
این مقیاس برای تشخیص علائم آپنه خواب، نارکولپسی و پرخوابی ایدئوپاتیک مورد استفاده قرار می گیرد. همه این اختلالات، خواب آلودگی روزانه را به عنوان یک علامت اولیه در بر دارند.
پس از ارزیابی مقیاس خواب آلودگی اپورث چه باید کرد؟
بسته به نمره ای که از انجام تست دریافت کردید، مشخص می شود که آیا در مرحله بعد، درمان اختلال خواب لازم است یا خیر. این تست باید توسط یک پزشک یا متخصص خواب انجام شود و نتایج آن باید تا پایان آزمون کنار گذاشته شود.
مقیاس اپورث بی خوابی، وجود اختلال خواب، و نه این که یک نفر در طول روز چقدر می خوابد را نشان نمی دهد. این ابزار تنها میانگین تمایل خواب فرد را اندازه گیری می کند که اغلب می تواند نشانه ای از اختلال خواب باشد.
کلینیک های خواب اغلب سؤال های مختلفی را مطرح می کنند که به تعیین احتمال اختلال خواب و ضرورت انجام تست خواب کمک خواهد کرد.
در اینجا یک لیست از نمونه سوالاتی وجود دارد که کلینیک های خواب در طول پروسه غربالگری شان می پرسند:
- آیا خروپف می کنید یا به شما گفته شده است که خرخر می کنید؟
- آیا تا به حال به شما گفته شده است که در خواب تنفس تان قطع می شود یا صدای خفگی تولید می کنید؟
- آیا در طول روز احساس خواب آلودگی می کنید؟
- آیا به آسم، آمفیزم یا سایر مشکلات تنفسی مبتلا هستید؟
- آیا فشار خون بالا دارید یا به همین علت دارو مصرف می کنید؟
- آیا تا کنون مشکلات قلب یا بیماری قلبی داشته اید؟ آیا تا به حال سکته مغزی یا «علائم هشدار دهنده سکته» داشته اید؟
- اگر بله: آیا پزشک به شما گفته است که نارسایی احتقانی قلب دارید؟
- آیا احساس می کنید که خواب شما “آرام و راحت” است به طوری که در صبح احساس می کنید شاداب و سرحال شده اید؟
- آیا در روز مشکلات تمرکز یا توجه دارید؟
- آیا سندرم پای بیقرار تان، مانع از به خواب رفتن شما می شود؟
- آیا بی خوابی دارید؟
- قد و وزن شما چقدر است؟
از بی خوابی رنج میبرید؟ تاکنون چیزی درباره تست خواب شنیده اید؟
این نوع سوالات در ارزیابی احتمال آپنه خواب و برخی از اختلالات خواب مانند سندرم پای بیقرار، مفید هستند. برخی از این سؤالات، سایر نگرانی های سلامتی نظیر سکته مغزی، بیماری قلبی و مشکلات تنفسی که اغلب با آپنه خواب درمان نشده همراه است را نیز مورد هدف قرار می دهد.
اگر احساس می کنید که خواب آلودگی روزانه شما موجب نگرانی تان شده است و شما تمایل دارید در مورد انجام تست خواب اطلاعاتی کسب کنید، با پزشک عمومی خود تماس بگیرید و علائم خود را با وی در میان بگذارید. شما همچنین می توانید به یک متخصص خواب مراجعه کنید و در مورد مشکلات خواب خود از وی مشاوره بگیرید.
شاد و سلامت باشید.
تحقیق و ترجمه: مینو زرفش
عالی و مفید بود